181
دانش نامه عقايد اسلامي ج2

۱۱۹۶.امام باقر عليه السلام :پيامبر صلى الله عليه و آله در روز فتح مكّه ، بر منبر رفت و فرمود : «اى مردم! خداوند، غرور جاهليّت و فخرفروشى به پدران را از ميان بُرد . بدانيد كه همه شما از آدم هستيد و آدم ، از گِل است . بدانيد كه بهترين بنده خدا ، بنده اى است كه از خداوند پروا داشته باشد . عربيّت ، پدر [و تبار] نيست ؛ بلكه زبانى است گويا . آن كه در كارش كاستى باشد، تبارش آن را جبران نمى كند» .

۱۱۹۷.امام على عليه السلام :آنچه در دل هايتان از شعله هاى تعصّب و كينه هاى جاهليّتْ پنهان شده، خاموش كنيد . چنين تعصّبى در مسلمان ، [ ناشى] از وسوسه ، تكبّر ، عيبجويى و القاى شيطان است .

۱۱۹۸.امام على عليه السلام :بپرهيزيد از حسادت و كينه ؛ زيرا اين دو ، از خصلت هاى جاهليّتْ اند . [خداوند فرمود :] «و هر كسى بايد بنگرد كه براى فردا[ى خود] از پيش ، چه فرستاده است . از خدا بترسيد . در حقيقت ، خدا به آنچه مى كنيد، آگاه است» .

۱۱۹۹.امام على عليه السلام :خدا را ، خدا را [در نظر بگيريد] در گردنكشىِ ناشى از تعصّب و خودپسندى جاهليّت؛ زيرا آبستنگاه دشمنى و جايگاه دميدن شيطان است ، كه او امّت هاى پيشين و گذشتگان را بدان فريب داد، چنان كه در تاريكى هاى شَديدِ نادانى و دام هاى گم راهى او ، پنهان، و در برابر راندن او رام ، و در برابر رهبرى اش تسليم شدند . او كارى را در پيش گرفت كه دل ها در آن يكسان ، و قرن ها در پىِ آن ، روان بودند ، با تكبّرى كه بر دل ها سنگينى مى كرد .
هان ! حذر كنيد ، حذر كنيد از فرمانبرى از مِهتران و بزرگانتان كه به تبار خود نازيدند و نژاد خويش را برتر ديدند و چيزى را كه ناپسند بود، به پروردگار نسبت دادند و آنچه را خداوند با آنان انجام داد ، از روى ستيز با قضا و قدر و پيروزيجويى بر نعمت هايش انكار كردند . به راستى كه اينان ، پايه هاى اساسى تعصّب و ستون هاى اساسى آشوب و شمشيرهاى غرور و تفاخر جاهليّت اند .


دانش نامه عقايد اسلامي ج2
180

۱۱۹۶.الإمام الباقر عليه السلام :صَعِدَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله المِنبَرَ يَومَ فَتحِ مَكَّةَ فَقالَ : أيُّهَا النّاسُ ! إنَّ اللّهَ قَد أذهَبَ عَنكُم نَخوَةَ الجاهِلِيَّةِ وتَفاخُرَها بِآبائِها . ألا إنَّكُم مِن آدَمَ عليه السلام وآدَمُ مِن طينٍ ، ألا إنَّ خَيرَ عِبادِ اللّهِ عَبدٌ اِتَّقاهُ ، إنَّ العَرَبِيَّةَ لَيسَت بِأَبٍ والِدٍ ولكِنَّها لِسانٌ ناطِقٌ ، فَمَن قَصُرَ بِهِ عَمَلُهُ لَم يُبلِغهُ حَسَبُهُ. ۱

۱۱۹۷.الإمام عليّ عليه السلام :أطفِئوا ما كَمَنَ في قُلوبِكُم مِن نيرانِ العَصَبِيَّةِ وأحقادِ الجاهِلِيَّةِ ، فَإِنَّما تِلكَ الحَمِيَّةُ تَكونُ فِي المُسلِمِ مِن خَطَراتِ الشَّيطانِ ونَخَواتِهِ ونَزَغاتِهِ ونَفَثاتِهِ ۲ . ۳

۱۱۹۸.عنه عليه السلام :إيّاكُم وَالتَّحاسُدَ وَالأَحقادَ ، فَإِنَّهُما مِن فِعلِ الجاهِلِيَّةِ «وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إنَّ اللَّهَ خَبِيرُم بِمَا تَعْمَلُونَ» ۴ . ۵

۱۱۹۹.عنه عليه السلام :اللّهَ اللّهَ في كِبرِ الحَمِيَّةِ وفَخرِ الجاهِلِيَّةِ ! فَإِنَّهُ مَلاقِحُ الشَّنَآنِ ومَنافِخُ الشَّيطانِ الَّتي خَدَعَ بِهَا الاُمَمَ الماضِيَةَ وَالقُرونَ الخالِيَةَ ، حَتّى أعنَقوا في حَنادِسِ ۶ جَهالَتِهِ ومَهاوي ضَلالَتِهِ ، ذُلُلاً عَن سِياقِهِ ، سُلُساً في قِيادِهِ . أمراً تَشابَهَتِ القُلوبُ فيهِ ، وتَتابَعَتِ القُرونُ عَلَيهِ ، وكِبراً تَضايَقَتِ الصُّدورُ بِهِ .
ألا فَالحَذَرَ الحَذَرَ مِن طاعَةِ ساداتِكُم وكُبَرائِكُمُ الَّذينَ تَكَبَّروا عَن حَسَبِهِم ، وتَرَفَّعوا فَوقَ نَسَبِهِم ، وألقَوُا الهَجينَةَ ۷ عَلى رَبِّهِم ، وجاحَدُوا اللّهَ عَلى ما صَنَعَ بِهِم ، مُكابَرَةً لِقَضائِهِ ، ومُغالَبَةً لاِلائِهِ ! فَإِنَّهُم قَواعِدُ أساسِ العَصَبِيَّةِ ، ودَعائِمُ أركانِ الفِتنَةِ ، وسُيوفُ اعتِزاءِ ۸ الجاهِلِيَّةِ. ۹

1.الكافي : ج ۸ ص ۲۴۶ ح ۳۴۲ ، معاني الأخبار : ص ۲۰۷ ح ۱ كلاهما عن حنّان عن أبيه ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۴ ص ۳۶۳ ح ۵۷۶۲ عن حمّاد بن عمرو وأنس بن محمّد عن أبيه عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السلامعنه صلى الله عليه و آله ، الزهد للحسين بن سعيد : ص ۵۶ ح ۱۵۰ عن أبي عبيدة الحذّاء عن الإمام الباقر عليه السلام عنه صلى الله عليه و آله ، تفسير القمّي : ج ۲ ص ۳۲۲ والثلاثة الأخيرة نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۱ ص ۱۳۷ ح ۳۱ ؛ كنز العمّال : ج ۱ ص ۲۵۷ و۴۰۲ .

2.نفث الشيطان : هو ما يُلقيه في قلب الإنسان ويُوقعه في باله ممّا يصطاده به (مجمع البحرين : ج ۳ ص ۱۸۰۸) .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ ، بحار الأنوار : ج ۱۴ ص ۴۶۶ ح ۳۷ .

4.الحشر : ۱۸ .

5.تحف العقول : ص ۱۵۵ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۴۰۸ ح ۳۸ .

6.ليلة ظلماء حِندس : أي شديدة الظلمة والجمع حنادس (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۴۶۵) .

7.الهجين : مأخوذ من الهجنة وهي الغِلظ ، وتهجين الأمر : تقبيحه (لسان العرب : ج ۱۳ ص ۴۳۳ و ۴۳۴) .

8.التعزّي : الانتماء والانتساب إلى القوم (النهاية : ج ۳ ص ۲۳۳) .

9.نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ ، بحار الأنوار : ج ۱۴ ص ۴۶۷ ح ۳۷ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 57263
صفحه از 618
پرینت  ارسال به