ب ـ انكار كردن آنچه نمى داند
قرآن
«بلكه چيزى را دروغ شمردند كه به دانش آن ، احاطه نداشتند» .
حديث
۱۱۲۲.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزندش حسن عليه السلام ـ: به راستى كه نادان، كسى است كه خود را در آنچه نمى داند ، دانا شمرد و به انديشه و رأى خويش، اكتفا ورزد ، و هميشه از عالمان ، دورى گزيند و آنان را نكوهش كند ، و آن كه را با او مخالفت ورزد ، خطاكار قلمداد كند ، و هر چيزى را نمى شناسد ، گم راه كننده معرفى نمايد ؛ پس هر زمان كه بر او چيزى عرضه شود كه آن را نمى شناسد، انكار كند و دروغ شمرَد و از روى نادانى بگويد : اين را نمى شناسم و گمان نكنم در گذشته وجود داشته يا اين كه در آينده محقّق گردد . اين همه ، بر پايه اعتماد به انديشه خويش و شناخت اندك از نادانى خويش است.
در نتيجه ، به دليل خوددانابينى خيالى، ۱ پيوسته از نادانى ، بهره مى برد و منكِر حقيقت مى گردد و در نادانىِ خويش سرگردان مى شود و از طلب دانش، سر باز مى زند .
۱۱۲۳.امام على عليه السلام :آن كه چيزى را نداند، با آن دشمنى مى ورزد .
۱۱۲۴.امام على عليه السلام :چهار چيز گفتم كه خداوند در كتابش مرا تصديق كرد :
گفتم : «آدمى ، به زير زبانش پنهان است و هر گاه سخن بگويد، آشكار مى شود». پس خداوند فرمود : «آنان را از چگونگى سخن گفتن مى شناسى» .
گفتم : «آن كه چيزى را نداند ، با آن دشمنى مى كند» . خداوند فرمود : «بلكه
آنچه را كه به دانش آن احاطه پيدا نكردند و هنوز تأويلش به آنان نرسيده است، دروغ شمردند» .
گفتم : «ارزش هر كسى ، به كارى است كه به نيكى از عهده اش بر آيد» . خداوند در داستان طالوت فرمود : «خداوند ، او را برگزيد و او را زيادتى در دانش و جسم بخشيد» .
گفتم : «كُشتن ، كُشتن را كَم مى كند» . خداوند فرمود : «براى شما در قصاص كردن، زندگى است ، اى خردمندان!» .
