1.در تفسير الميزان (ج ۲ ، ص ۸) آمده است : «بت پرستان ، وقتى جرم و گناهى مرتكب مى شدند ، براى راضى ساختن خدايانشان يا فرو نشاندن خشم آنها روزه مى گرفتند ، و نيز آن گاه كه برآمدن حاجتى را خواستار بودند . اين شيوه ، نوعى معامله و مبادله بود كه نياز معبود را بر مى آورْد تا نياز بنده را برآورَد ، يا رضايت او را به دست مى آورْد تا او هم رضاى بنده اش را به دست آورَد . خداوند ، بزرگوارتر از آن است كه درباره او فقر ، نياز ، تأثّر و يا آزارى تصوّر شود و او از هر كاستى اى ، به دور است . پس ، هر عبادتى ، هر اثرى هم داشته باشد ، به بنده برمى گردد ، نه به خداى متعال . گناهان نيز چنين اند . خداوند فرموده است : «اگر نيكى كنيد ، به خودتان نيكى كرده ايد و اگر بدى كنيد ، به خودتان بدى كرده ايد» (اسراء ، آيه ۷) . قرآن كريم ، در آموزش هاى خود ، به همين نكته اشاره دارد و آثار طاعت ها و نافرمانى ها را به انسان باز مى گرداند ؛ انسانى كه جز نياز ، چيزى نيست . خداوند فرموده است : «اى مردم! شما نيازمندان به خداييد و خداوند ، بى نياز است» (فاطر ، آيه ۱۵) . نيز درباره روزه اشاره مى كند كه : «باشد كه پروا كنيد» . و اين كه اميد است در سايه روزه ، تقوا به دست آيد ، جاى شك نيست؛ چرا كه هر انسانى با فطرت خويش در مى يابد كه براى كسى كه خواستار پيوند با دنياى پاكى و والايى و رسيدن به درجه كمال و معنويّت است ، نخستين كار ، دورى جستن از ارضاى بى حدّ و مرز لذّت هاى جسمانى، پرهيز از زياده روى در شهوات بدن، و وارستگى از تعلّقات به زمين است و در يك كلمه، پرهيز از آنچه او را از پرداختن به پروردگار دور مى كند . اين ، تقوايى است كه با روزه گرفتن و چشم پوشى از شهوات به دست مى آيد . نزديك تر از اين و مناسب تر از اين براى حال عموم مردم ، چه از اهل دنيا باشد و چه از اهل آخرت ، آن است كه از خواستنى هاى حلال (مثل : خوردن ، نوشيدن و آميزش) كه مورد ابتلاى همگان است ، پرهيز كند تا برايش ورزيدگى جهت پرهيز نمودن و دورى جستن از حرام ها فراهم آيد و بدين گونه اراده خود را براى دورى جستن از گناهان و تقرّب به خدا ، تربيت كند . هر كه در خواستنى هاى حلال و مباح ، دعوت الهى را پاسخ دهد و شنوا و فرمان بردار باشد ، يقينا درباره حرام ها و نافرمانى هاى از خدا ، شنواتر و فرمان بردارتر خواهد بود» .

1.فضائل الأشهر الثلاثة : ۱۰۴ / ۹۲ عن الحسن بن عليّ بن فضّال .

2.البقرة : ۱۸۳ .