831
توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث ج2

۱۵۴۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در ميان هيچ قومى ربا ظاهر نگردد ، مگر آن كه به قحط سالى گرفتار شوند .

۱۵۴۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ كس ربا را نيفزود ، جز آن كه سرانجام گرفتار كمى و كاستى شد .

۱۵۴۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ربا هر چند فراوان باشد ، سرانجام به تنگدستى مى انجامد .

۱۵۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بدترين درآمد از راه ربا حاصل گردد .

۱۵۴۶.امام على عليه السلام :هر گاه خدا خواهد [مردم] سرزمينى را نابود سازد ، در ميانشان ربا را آشكار گرداند .

۱۵۴۷.امام رضا عليه السلامـ در زمره پاسخ هايش به پرسش هاى محمّد بن سنان ـ: يكى از سبب هاى حرام شمرده شدن ربا آن است كه خدا از آن نهى فرموده و ديگر اين كه با آن ، اموال تباه مى گردند ؛ زيرا وقتى انسان يك درهم را به دو درهم بخرد ، يك درهم بهاى آن درهم است و بهاى ديگرى باطل شمرده مى شود ؛ پس فروش و خريد ربايى در هر حال ، هم براى خريدار و هم براى فروشنده مايه نقصان است . از آن جا كه ربا موجب تباهى اموال است ، خداوند آن را بر بندگان حرام فرموده ، همان گونه كه نهى فرموده كه مال سفيه را در اختيار خودش نهند ـ چرا كه بيم مى رود آن را تباه كند ـ تا زمانى كه به حد رشد برسد . پس به اين سبب است كه خداوند ربا را حرام فرموده است . و فروش ربايى آن است كه كسى يك درهم را به دو درهم بفروشد .
و اما سبب حرام بودن ربا ، علاوه بر آن دليل روشن ، اين است كه رباخوارى سبك شمردنِ يك عمل كاملاً حرام است و اين كار پس از بيان شدن حرمت و بعد از اين كه خدا آن را حرام كرده ، گناهى بزرگ به شمار مى رود . و اگر كسى چنين كند ، كارش جز سبك شمردن آن كارِ كاملاً حرام نيست و چنين سبك شمردنى ، پاى نهادن در كفر محسوب مى گردد .
و اما حرام بودن رباى نسيه ۱ بدان سبب است كه عمل نيك را تباه مى كند و اموال را تلف مى نمايد و مردم را به سوداندوزى تشويق مى كند و از قرض دادن باز مى دارد ، در حالى كه قرض دادن كارى است نيكو ؛ و نيز فساد و ستم و نابودى اموال را در پى دارد .

1.رباى نسيه گونه اى رباى معاملى و نه قرضى است و آن معاوضه دو شى ء هم جنس به صورت نابرابر است و آن كس كه ديرتر مى دهد بيشتر مى دهد ، مثلاً ۱۰۰ كيلو گندم نقد مى گيرد و ۱۵۰ كيلو گندم ديرتر مى پردازد . [ر .ك : جواهر الكلام : ج۲۳ ، ص۳۴۳ .]


توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث ج2
830

۱۵۴۲.عنه صلى الله عليه و آله :ما مِن قَومٍ يَظهَرُ فيهِمُ الرِّبا إلاّ اُخِذوا بِالسَّنَةِ . ۱

۱۵۴۳.عنه صلى الله عليه و آله :ما أحَدٌ أكثَرَ مِنَ الرِّبا إلاّ كانَ عاقِبَةُ أمرِهِ إلى قِلَّةٍ . ۲

۱۵۴۴.عنه صلى الله عليه و آله :الرِّبا وإن كَثُرَ فَإِنَّ عاقِبَتَهُ تَصيرُ إلى قُلٍّ . ۳

۱۵۴۵.عنه صلى الله عليه و آله :شَرُّ الكَسبِ كَسبُ الرِّبا . ۴

۱۵۴۶.الإمام عليّ عليه السلام :إذا أرادَ اللّهُ بِقَريَةٍ هَلاكا ظَهَرَ فيهِمُ الرِّبا . ۵

۱۵۴۷.الإمام الرضا عليه السلامـ في ما كَتَبَ مِن جَوابِ مَسائِلِ مُحَمَّدِ بنِ سِنانٍ ـ: وعِلَّةُ تَحريمِ الرِّبا : لِما نَهَى اللّهُ عز و جل عَنهُ ، ولِما فيهِ مِن فَسادِ الأَموالِ ؛ لِأَنَّ الإِنسانَ إذَا اشتَرَى الدِّرهَمَ بِالدِّرهَمَينِ كانَ ثَمَنُ الدِّرهَمِ دِرهَما وثَمَنُ الآخَرِ باطِلاً ؛ فَبَيعُ الرِّبا وشِراؤُهُ وَكسٌ ـ عَلى كُلِّ حالٍ ـ عَلَى المُشتَري وعَلَى البائِعِ ؛ فَحَرَّمَ اللّهُ عز و جل عَلَى العِبادِ الرِّبا لِعِلَّةِ فَسادِ الأَموالِ ، كَما حَظَرَ عَلَى السَّفيهِ أن يُدفَعَ إلَيهِ مالُهُ ؛ ـ لِما يَتَخَوَّفُ عَلَيهِ مِن إفسادِهِ ـ حَتّى يُؤنَسَ مِنهُ رُشدُهُ ؛ فَلِهذِهِ العِلَّةِ حَرَّمَ اللّهُ عز و جل الرِّبا . وبَيعُ الرِّبا بَيعُ الدِّرهَمِ بِالدِّرهَمَينِ .
وعِلَّةُ تَحريمِ الرِّبا بَعدَ البَيِّنَةِ : لِما فيهِ مِنَ الاِستِخفافِ بِالحَرامِ المُحَرَّمِ ، وهِيَ كَبيرَةٌ بَعدَ البَيانِ ، وتَحريمُ اللّهِ عز و جل لَها لَم يَكُن ذلِكَ مِنهُ إلاَّ استِخفافا بِالمُحَرَّمِ الحَرامِ وَالاِستِخفافُ بِذلِكَ دُخولٌ فِي الكُفرِ .
وعِلَّةُ تَحريمِ الرِّبا بِالنَّسيئَةِ : لِعِلَّةِ ذَهابِ المَعروفِ ، وتَلَفِ الأَموالِ ، ورَغبَةِ النّاسِ فِي الرِّبحِ ، وتَركِهِم لِلقَرضِ وَالقَرضُ صَنائِعُ المَعروفِ ، ولِما في ذلِكَ مِنَ الفَسادِ وَالظُّلمِ وفَناءِ الأَموالِ . ۶

1.مسند ابن حنبل : ۶ / ۲۴۵ / ۱۷۸۳۹ عن عمرو بن العاص ، كنز العمّال : ۴ / ۱۰۸ / ۹۷۷۰ .

2.سنن ابن ماجة : ۲ / ۷۶۵ / ۲۲۷۹ ، المستدرك على الصحيحين : ۴ / ۳۵۳ / ۷۸۹۲ ، المعجم الكبير : ۱۰ / ۲۲۳ / ۱۰۵۳۹ ، شُعب الإيمان : ۴ / ۳۹۲ / ۵۵۱۲ كلّها عن عبد اللّه بن مسعود ، كنز العمّال : ۴ / ۱۰۵ / ۹۷۵۷ وص ۱۱۰ / ۹۷۸۷ .

3.مسند ابن حنبل: ۲/۵۰/۳۷۵۴، المستدرك على الصحيحين: ۲/۴۳/۲۶۶۲، الفردوس: ۲/۲۸۲/۳۳۰۴ كلّها عن ابن مسعود، المعجم الكبير: ۱۰/۲۲۳/۱۰۵۳۸، شُعب الإيمان : ۴/۳۹۲ / ۵۵۱۱ كلاهما عن عبد اللّه بن مسعود رفعه ، كنز العمّال : ۴ / ۱۰۵ / ۹۷۵۸ وص ۱۱۰ / ۹۷۸۶ .

4.الكافي : ۸ / ۸۱ / ۳۹ ، من لا يحضره الفقيه : ۴ / ۴۰۳ / ۵۸۶۸ ، الأمالي للصدوق : ۵۷۷ / ۷۸۸ كلّها عن أبي الصباح الكناني عن الإمام الصادق عليه السلام ، تفسير القمّي : ۱ / ۲۹۱ ، الاختصاص : ۳۴۳ وفيهما «شرّ المكاسب» بدل «شرّ الكسب» ؛ دلائل النبوّة للبيهقي : ۵ / ۲۴۲ عن عقبة بن عامر الجهني وفيه «شرّ المكاسب» بدل «شرّ الكسب» .

5.تفسير مجمع البيان : ۲ / ۶۷۱ .

6.من لا يحضره الفقيه : ۳ / ۵۶۶ / ۴۹۳۴ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ۲ / ۹۳ / ۱ ، علل الشرايع : ۴۸۳ / ۴ كلاهما نحوه وكلّها عن محمّد بن سنان ، بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۱۱۹ / ۲۳ .

  • نام منبع :
    توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: سیدرضا حسینی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 86349
صفحه از 1151
پرینت  ارسال به