787
توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث ج2

۱۴۴۷.الدرّ المنثور از ضحاك ـ درباره اين آيه: «و قوم سبأ را ...» ـ :آبراهه هاى يمن به سبأ مى رسيد كه دره اى بود ميان دو كوه . مردم سبأ ميان آن دو كوه با قير و سنگ سدى ساختند و هر چه آب خواستند به باغ هاشان رساندند و بدين سان روزگارى را خوش زيستند . سپس به سركشى و گناه پرداختند و خداوند موش هاى صحرايى را فرستاد تا آن سد را سوراخ نمايند و بدين سان ، خدا خانه ها و باغ هاشان را با خاك يكسان كرد و به جاى آن دو باغ ، دو درختزار با ميوه هاى تلخ و ترش و درختان شوره گز به ايشان داد .

۱۴۴۸.الكافى از سدير :مردى از امام صادق عليه السلام درباره اين سخن خداوند پرسيد: «پس گفتند : پروردگارا! ميان شهرهاى ما دورى افكن ؛ و بر خويشتن ستم كردند » . فرمود: «اينان گروهى بودند كه شهرهاشان به هم متصل و در چشم انداز يكديگر بود و رودهاى روان و دارايى هاى نمايان داشتند . سپس نعمت هاى خدا را كفران كردند و عافيتى را كه خداوند به ايشان بخشيده بود ، دگرگون ساختند و خدا نيز نعمت را بر آنان دگرگون فرمود و همانا خداوند تا كسانى حال خودشان را تغيير ندهند ، نعمت ايشان را دگرگون نمى سازد . پس خداوند سيلى عظيم بر آنان فرستاد و شهرهاشان را غرق نمود و سرزمين هاشان را ويران ساخت و مال هاشان را از ميان برد و به جاى باغ هاشان ، دو باغ با ميوه هاى تلخ و ترش و درختان شوره گز و اندكى سدر نهاد و سپس فرمود: «آن [كيفر ]را به سزاى آن كه كافر شدند و ناسپاسى كردند ، به آنان داديم و آيا جز ناسپاس را كيفر مى دهيم؟ » .

۱۴۴۹.وقعة صفينـ در توضيح مسير امام على عليه السلام به صفين ـ: سپس به سوى ساباط روان شد تا به شهر بَهُرَسير رسيد . در آن جا ، مردى از ياران وى به نام حُرّ بن سهم بن طريف از قبيله بنى ربيعة بن مالك ، در حالى كه به آثار كسرى مى نگريست ، به سخن ابن يعفر تميمى تمسك مى جست:

باد بر جاى سرزمين ايشان مى وزيدگويى در آن جا وعده نهاده [و سپس رخت بربسته] بودند .
امام فرمود: «چرا به اين سخن خداى تمسك نكردى : «چه بسيار باغ ها و چشمه ها كه بگذاشتند ؛ و كشتزارها و جاى هاى نيكو و آراسته و نعمت ها و آسايشى كه در آن بهره مند بودند * اين چنين [بود سرگذشتشان] و آن ها را به قومى ديگر ميراث داديم * پس آسمان و زمين بر آنان گريه نكرد و مهلت هم نيافتند» ؟ همانا ايشان كه خود ارث برده بودند ، بدين سان كسان ديگر از آنان ارث بردند ؛ زيرا نعمت را سپاس نگفتند و با گناهكارى ، دنياشان ستانده شد . از كفران نعمت بپرهيزيد تا گرفتار كيفر نگرديد!» .


توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث ج2
786

۱۴۴۷.الدرّ المنثور عن الضحّاكـ فِي الآيَةِ «لَقَد كَانَ لِسَبَإٍ . . .» ـ: كانَت أودِيَةُ اليَمَنِ تَسيلُ إلى وادي سَبَاً? ، وهُوَ وادٍ بَينَ جَبَلَينِ ، فَعَمَدَ أهلُ سَبَاً?فَسَدّوا ما بَينَ الجَبَلَينِ بِالقيرِ وَالحِجارَةِ ، وتَرَكوا ما شاؤوا لِجَنّاتِهِم ، فَعاشوا بِذلِكَ زَمانا مِنَ الدَّهرِ . ثُمَّ إنَّهُم عَتَوا وعَمِلوا بِالمَعاصي ، فَبَعَثَ اللّهُ عَلى ذلِكَ السَّدِّ جُرَذا فَنَقَبَهُ عَلَيهِم ، فَعَرَّضَ اللّهُ مَساكِنَهُم وجَنّاتِهِم ، وبَدَّلَهُم بِمَكانِ جَنَّتَيهِم جَنَّتَينِ؛ خَمطٍ (وأثلٍ . ۱ )

۱۴۴۸.الكافي عن سدير :سَأَلَ رَجُلٌ أبا عَبدِ اللّهِ عليه السلام عَن قَولِ اللّهِ عز و جل : «فَقَالُواْ رَبَّنَا بَـعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَ ظَـلَمُواْ أَنفُسَهُمْ ۲ » فَقالَ : هؤُلاءِ قَومٌ كانَت لَهُم قُرىً مُتَّصِلَةٌ يَنظُرُ بَعضُهُم إلى بَعضٍ ، وأنهارٌ جارِيَةٌ وأموالٌ ظاهِرَةٌ ، فَكَفَروا نِعَمَ اللّهِ عز و جل ، وغَيَّروا ما بِأَنفُسِهِم مِن عافِيَةِ اللّهِ ، فَغَيَّرَ اللّهُ ما بِهِم مِن نِعمَةٍ ، وإنَّ اللّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّى يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم ، فَأَرسَلَ اللّهُ عَلَيهِم سَيلَ العَرِمِ فَغَرَّقَ قُراهُم وخَرَّبَ دِيارَهُم وأذهَبَ أموالَهُم ، وأبدَلَهُم مَكانَ جَنّاتِهِم جَنَّتَينِ ذَواتَي اُكُلٍ خَمطٍ وأثلٍ وشَيءٍ مِن سِدرٍ قَليلٍ ، ثُمَّ قالَ : «ذَ لِكَ جَزَيْنَـهُم بِمَا كَفَرُواْ وَ هَلْ نُجَـزِى إِلاَّ الْكَفُورَ ۳ » . ۴

۱۴۴۹.وقعة صفّينـ في بَيانِ مَسيرِ الإِمامِ عَلِيٍّ عليه السلام إلى صِفّينَ ـ: ثُمَّ مَضى نَحوَ ساباطَ حَتَّى انتَهى إلى مَدينَةِ بَهُرَسيرَ ، وإذا رَجُلٌ مِن أصحابِهِ ـ يُقالُ لَهُ حُرُّ بنُ سَهمِ بنِ طَريفٍ مِن بَني رَبيعَةَ بنِ مالِكٍ ـ يَنظُرُ إلى آثارِ كِسرى وهُوَ يَتَمَثَّلُ قَولَ ابنِ يَعفُرَ التَّميمِيِّ :

جَرَتِ الرِّياحُ عَلى مَكانِ دِيارِهِمفَكَأَنَّما كانوا عَلى ميعادِ
فَقالَ عَلِيٌّ عليه السلام : أفَلا قُلتَ : «كَمْ تَرَكُواْ مِن جَنَّـتٍ وَ عُيُونٍ * وَ زُرُوعٍ وَ مَقَامٍ كَرِيمٍ * وَ نَعْمَةٍ كَانُواْ فِيهَا فَـكِهِينَ * كَذَ لِكَ وَ أَوْرَثْنَـهَا قَوْمًا ءَاخَرِينَ * فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَآءُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا كَانُواْ مُنظَرِينَ» ؟! ۵ إنَّ هؤُلاءِ كانوا وارِثينَ فَأَصبَحوا مَوروثينَ ؛ إنَّ هؤُلاءِ لَم يَشكُرُوا النِّعمَةَ فَسُلِبوا دُنياهُم بِالمَعصِيَةِ . إيّاكُم وكُفرَ النِّعَمِ! لا تَحُلُّ بِكُمُ النِّقَمُ . ۶

1.الدرّالمنثور : ۶ / ۶۹۰ نقلاً عن ابن جرير وابن المنذر .

2.سبأ : ۱۹ .

3.سبأ : ۱۷ .

4.الكافي : ۲ / ۲۷۴ / ۲۳ و ج ۸ / ۳۹۵ / ۵۹۶ ، قصص الأنبياء : ۹۹ / ۹۲ كلاهما عن سدير عن الإمام الباقر عليه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ۱۴ / ۱۴۴ / ۳ .

5.الدخان : ۲۵ ـ ۲۹ .

6.وقعة صفّين : ۱۴۲ ، السرائر : ۱ / ۴۸۴ ، كنز الفوائد : ۱ / ۳۱۵ ، نثر الدرّ : ۲۸۶ كلّها نحوه ، بحار الأنوار : ۳۲ / ۴۲۲ / ۳۸۷ ؛ المناقب للكوفي : ۲ / ۵۷۱ / ۱۰۸۱ نحوه .

  • نام منبع :
    توسعه اقتصادي بر پايه قرآن و حديث ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: سیدرضا حسینی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 86493
صفحه از 1151
پرینت  ارسال به