۹۴۴.امام على عليه السلام :توانگرى و فقر ، گوهرها و ويژگى هاى آدميان را آشكار مى كنند .

۹۴۵.امام على عليه السلام :به سبب جهل به موارد آزمايش و امتحان در جاى توانگرى و قدرت ، گمان نكنيد كه خشنودى يا ناخشنودى خدا به اين شكل است كه مال و فرزند به كسى دهد يا ندهد . همانا خداوندِ منزه و بزرگ فرموده است : «آيا مى پندارند كه آن چه از مال و فرزندان به آنان مى دهيم * براى آن ها در [رساندن ]نيكى ها شتاب مى كنيم؟ [نه ؛ ]بلكه نمى فهمند» . پس خداى سبحان آن گروه از بندگانش را كه خود را نزد خويش بزرگ مى شمارند ، به سبب آن دسته از دوستانش كه در چشم آن گروهْ ضعيف به شمار مى روند ، آزمايش مى كند .

۹۴۶.امام على عليه السلام :از توانگرى و آسايش شادمان مشو و از فقر و بلا نيز اندوه مخور ؛ كه طلا با آتش محك مى خورد و مؤمن با بلا .

۹۴۷.امام على عليه السلامـ درباره اين سخن خداى تعالى: «و بدانيد جز اين نيست كه دارايى ها و فرزندانتان مايه آزمايش شمايند» ـ: و معناى اين سخن آن است ^۱ كه خداوند ايشان را به دارايى ها و فرزندان مى آزمايد تا آن كه به روزى او ناخرسند و آن كه بدان خشنود است ، شناخته شود ، هر چند كه خداى سبحان به آنان آگاه تر از خودشان است ؛ ليكن چنين مى كند تا كردارهاى شايسته پاداش و كيفر ظهور يابد ؛ چرا كه برخى شان فرزند پسر را مى پسندد و از دختر بيزار است ، و برخى مال بر مال نهادن را دوست مى دارد و از آشفته حالى كراهت دارد .

۹۴۸.امام على عليه السلام :با سه چيز خردهاى كسان آزموده گردد : دارايى ، حكمرانى ، و مصيبت .

۹۴۹.امام على عليه السلام :هر كس به تنگدستى دچار شود و گمان نبرد كه اين ، نيك بينى خدا به او است ، اميد را تباه ساخته و آن كس كه گشاده دست گردد و گمان نبرد كه اين ، گرفتارىِ تدريجى ^۲ خدا براى او است ، خود را از بيمى كه نبايد از آن ايمن باشد ، ايمن داشته است .

۹۴۴.عنه عليه السلام :الغِنى وَالفَقرُ يَكشِفانِ جَواهِرَ الرِّجالِ وأوصافَها . ^۱

۹۴۵.عنه عليه السلام :لا تَعتَبِرُوا الرِّضا وَالسُّخطَ بِالمالِ وَالوَلَدِ جَهلاً بِمَواقِعِ الفِتنَةِ ، وَالاِختِبارِ في مَوضِعِ الغِنى وَالاِقتِدارِ ، فَقَد قالَ سُبحانَهُ وتَعالى : «أَ يَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَ بَنِينَ* نُسَارِعُ لَهُمْ فِى الْخَيْرَتِ بَل لاَّ يَشْعُرُونَ ؛ ^۲ » فَإِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ يَختَبِرُ عِبادَهُ المُستَكبِرينَ في أنفُسِهِم بِأَولِيائِهِ المُستَضعَفينَ في أعيُنِهِم . ^۳

۹۴۶.عنه عليه السلام :لا تَفرَح بِالغَناءِ وَالرَّخاءِ ، ولا تَغتَمَّ بِالفَقرِ وَالبَلاءِ ؛ فَإِنَّ الذَّهَبَ يُجَرَّبُ بِالنّارِ ، وَالمُؤمِنَ يُجَرَّبُ بِالبَلاءِ . ^۴

۹۴۷.عنه عليه السلامـ في قَولِهِ تَعالى : «وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَآ أَمْوَلُكُمْ وَ أَوْلَـدُكُمْ فِتْنَةٌ ^۵ » ــ في قَولِهِ تَعالى : «وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَآ أَمْوَلُكُمْ وَ أَوْلَـدُكُمْ فِتْنَةٌ ^۶ » ـ : ومَعنى ذلِكَ أنَّهُ يَختَبِرُهُم بِالأَموالِ وَالأَولادِ ؛ لِيَتَبَيَّنَ السّاخِطَ لِرِزقِهِ ، وَالرّاضِيَ بِقِسمِهِ ، وإن كانَ سُبحانَهُ أعلَمَ بِهِم مِن أنفُسِهِم ، ولكِن لِتَظهَرَ الأَفعالُ الَّتي بِها يُستَحَقُّ الثَّوابُ وَالعِقابُ ؛ لِأَنَّ بَعضَهُم يُحِبُّ الذُّكورَ ويَكرَهُ الإِناثَ ، وبَعضَهُم يُحِبُّ تَثميرَ المالِ ويَكرَهُ انثِلامَ الحالِ . ^۷

۹۴۸.عنه عليه السلام :ثَلاثٌ يُمتَحَنُ بِها عُقولُ الرِّجالِ ، هُنَّ : المالُ ، وَالوِلايَةُ ، وَالمُصيبَةُ . ^۸

۹۴۹.عنه عليه السلام :مَن ضُيِّقَ عَلَيهِ في ذاتِ يَدِهِ فَلَم يَظُنَّ أنَّ ذلِكَ حُسنُ نَظَرٍ مِنَ اللّهِ (لَهُ) فَقَد ضَيَّعَ مَأمولاً ، ومَن وُسِّعَ عَلَيهِ في ذاتِ يَدِهِ فَلَم يَظُنَّ أنَّ ذلِكَ استِدراجٌ مِنَ اللّهِ فَقَد أمِنَ مَخوفا . ^۹