در نشستی در مؤسسه دارالحدیث قم «وضعیت قرآن‌پژوهی در غرب و مناسبات آن با کتاب مقدس» با حضور صاحبنظران بررسی شد
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از قم، در نشست «وضعیت قرآن‌پژوهی در غرب و مناسبات آن با کتاب مقدس» که ۹ اردیبشهت برگزار شد، محمد شمس، قرآن‌پژوه مقیم سوئد در سخنانی به دو شیوه مرسوم در مطالعات قرآنی غرب اشاره کرد و گفت: این دو شیوه یکی بر مبنای مطالعات کتاب مقدس و دیگری بر اساس ترتیب نزول و تاریخ‌گذاری متن قرآن است.
وی ادامه داد: شیوه نخست در واقع وامدار میراث چند صد ساله غرب در نقد کتاب مقدس است که در هشت حوزه به نقادی در باب تاریخ و متن کتاب مقدس می‌پردازد.
این قرآن‌پژوه تصریح کرد: نقد متنی برای شناسایی نسخه‌های مختلف متن به‌منظور دستیابی به متن اصیل، نقد ادبی یا سبک‌شناختی، نقد منبع برای شناسایی منابع مکتوبی که متن متکی بر آنها بوده است و نقد تاریخی برای آگاهی از هویت نویسنده هر یک از کتاب‌ها یا قطعات متن از جمله محورهای این نقادی را تشکیل می‌دهند.
وی اظهار کرد: نقد سنتی برای جمع‌آوری و مقایسه روایات شفاهی رایج در عصر تدوین متن، نقد شکلی برای بررسی ارتباط صوری میان قطعات مختلف متن، نقد ویرایشی برای ردیابی چگونگی تدوین و ویرایش متن نهایی و نقد ساختارگرایی برای کشف ساختار نهایی متن از نظر زبان‌شناسی و معنای لغوی دیگر محورهای نقادی در متن کتاب مقدس را تشکیل می‌دهد.
وی در ادامه به اهمیت تسلط بر زبان‌های مختلف در مطالعات قرآن و کتاب مقدس اشاره و تأکید کرد: برای محققان حوزه قرآن و کتاب مقدس گذشته از زبان عربی و زبان‌های اروپایی، آشنایی با زبان‌های عبری، یونانی و لاتینی ضرورت دارد؛ زیرا اکتفا به ترجمه‌های فارسی و حتی دیگر ترجمه‌های کتاب مقدس، بدون آگاهی از متن آن به زبان اصلی، موجب بدفهمی‌هایی می‌شود.
لزوم تسلط قرآن‌پژوهان به زبان‌های خارجی
شمس ادامه داد: اسلام‌شناسان غربی نیز با تسلط بر این زبان‌ها و حتی زبان‌های فارسی و ترکی به مطالعه منابع اصیل اسلامی می‌پردازند؛ گرچه متأسفانه بسیاری از منابع شیعی برای آنان همچنان ناشناخته است و ازاین‌رو بیشتر مراجع آنها از منابع اهل سنت است که این تاحدی ناشی از کم‌کاری ما در معرفی میراث تشیع به جهان است.
وی همچنین ضمن ارائه برخی یافته‌های خود در زمینه مطالعات کتاب مقدس، بعضی آثار مکتوب خود را مانند «سیر تحول کتاب مقدس» که از سوی بوستان کتاب منتشر شده، معرفی و به همراه چند کتاب مهم نگاشته شده به زبان انگلیسی در زمینه مطالعات قرآنی به پژوهشگاه قرآن و حدیث اهدا کرد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره ترجمه‌های معتبر کتاب مقدس عنوان کرد: بهترین ترجمه فعلی از کتاب مقدس همان ترجمه قدیم است، اما ترجمه عهد قدیم نیز به سبک ترجمه هزاره از عهد جدید تهیه شده و به‌زودی منتشر می‌شود که ترجمه‌ای بسیار دقیق است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره نسخه‌های مختلف تورات گفت: سه نسخه از مهم‌ترین نسخه‌های تورات عبارت‌اند از نسخه عبرانی ـ که معتبرترین نسخه است ـ، نسخه هفتادین به یونانی و ترجمه و ولگات به زبان لاتینی ـ که بیشتر نزد کلیسای کاتولیک مهم تلقی می‌شود ـ اما نسخه مهم دیگری که کمتر معرفی شده، نسخه سامری است که قریب هفت هزار اختلاف با نسخه عبرانی دارد که حتی شامل تفاوت‌های الهیاتی هم می‌شود.
شمس خبر داد که ترجمه انگلیسی این نسخه به تازگی در اروپا منتشر شده است و خود او مشغول کار بر روی نسخه عبری این کتاب است.
وی همچنین گفت: پس از انتشار کتاب‌های «سیر تحول کتاب مقدس» در سال ۱۳۸۹ و «پیامبر عهد و نور امت‌ها» در سال ۱۳۹۰، کتاب‌های دیگری با عنوان‌های «تاریخ تثنیه‌ای» و «یهوه خدای جنگاور» را در دست انتشار دارد.
