فصل اوّل: روش نقلی
مقدمه
همان گونه که در مباحث مقدماتی اشاره شد، منظور از نقل، آیات قرآن کریم و احادیث۱ است. قرآن منبع وحیانی الهی و احادیث تبیین کننده آیات قرآن هستند. به همین خاطر کاملاً روشن است که متکلّم در مقام استنباط، باید به قرآن و روایات مراجعه کند.
با نگاهی هرچند کوتاه به متون اسلامی درمییابیم که وحی در هدایت انسان نقشی بیبدیل دارد. قرآن مجید در معرفی خویش، به صراحت خود را هدایتکننده مردم۲ ، راهبر مؤمنان و هدایتگر نیکوکاران۳ ، رهاییبخش انسان از تاریکی به نور۴ و برطرفکننده اختلافها میداند.۵ کتابی که از اوصافش «برهان»، «نور»، «حکمت»، و «ذکر» بوده و «تبیان هر چیز» است.۶
1.. در این کتاب مقصود از حدیث، سنت، یعنی قول، فعل و تقریر معصوم است.
2.. بقره: ۱۸۵. «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقان».
3.. اسراء: ۹ و۸۲ «إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یهْدی لِلَّتی هِی أَقْوَمُ وَ یبَشِّرُ الْمُؤْمِنینَ الَّذینَ یعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً کبیراً».
4.. ابراهیم : ۱؛ «الر کتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیک لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى صِراطِ الْعَزیزِ الْحَمیدِ»، حدید: ۹؛ «هُوَ الَّذی ینَزِّلُ عَلى عَبْدِهِ آیاتٍ بَیناتٍ لِیخْرِجَکمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ إِنَّ اللَّهَ بِکمْ لَرَؤُفٌ رَحیمٌ».
5.. بقره: ۲۱۳؛ شورى: ۸. «کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیینَ مُبَشِّرینَ وَ مُنْذِرینَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکتابَ بِالْحَقِّ لِیحْکمَ بَینَ النَّاسِ فیمَا اخْتَلَفُوا فیهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فیهِ إِلّا الَّذینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَیناتُ بَغْیاً بَینَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ یهْدی مَنْ یشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ».
6.. ر.ک به آیات: نساء: ۱۷۴؛ «یا أَیهَا النَّاسُ قَدْ جاءَکمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ أَنْزَلْنا إِلَیکمْ نُوراً مُبیناً». و نیز ر.ک: مائده: ۱۵؛ بقره: ۱۵۱؛ آلعمران: ۱۶۴؛ نساء: ۱۱۴؛ ص: ۴۹و۸۷ ؛ مدثر: ۳۱و۵۴ ؛ انسان: ۲۹