در صدر این حدیث آمده است: هل یؤتی بالبرهان الا فی الجدال بالتی هی احسن؟ بنابراین باید برهان و دلیل درست اقامه کرد.

شرایط رد با توجه فضای حاکم

شرایط زمان، مکان، فرهنگ جامعه، فضای سیاسی، افراد حاضر در مجلس رد و... برای متکلم موقعیتی را ایجاب می‌کنند که او مجبور است برای رد اندیشه‌های مخالفان، ملاحظاتی را رعایت کند. این شرایط گاه به گونه‌ای است که متکلم نمی‌تواند به طور مستقیم سخن طرف مقابل را رد کند بلکه به طور کنایه‌ای و غیرصریح این کار را انجام می‌دهد و یا متناسب با فرهنگ حاکم بر جامعه، روش ویژه‌ای را به کار می‌گیرد.

شرایط رد با توجه به موضوع

موضوع رد، می‌تواند ویژگی‌های گوناگونی داشته باشد که متکلم با توجه به آنها روش خاصی را مورد استفاده قرار می‌دهد. برخی از موضوعات صبغه عقلی دارند و برخی نقلی. برخی نیازمند ارائه آمار و ارقام است.

روش‌های رد

رد افکار نادرست می‌تواند با روش‌های گوناگونی صورت گیرد. متکلم با در نظر گرفتن شرایط و موقعیت‌های مختلف، از این روش‌ها استفاده می‌کند تا رد او از توفیق بیشتر و بهتری برخوردار باشد. به برخی از این روش‌ها اشاره می‌شود.

روش نقدمبنایی و زیرساختاری

هر فکر و اندیشه‌ای بر یک سری از اصول و زیرساخت‌ها مبتنی است. زیرساخت‌ها نقش پایه و ستون ساختمان را بازی می‌کنند که با استحکام آنها، کل بنای ساختمان مستحکم خواهد شد و با ضعیف شدن یا فرو ریختن آنها، بنای ساخته شده بر روی آنها نیز فرو خواهد ریخت. اگر متکلم بتواند مبانی اندیشه طرف مقابل را نقد کند و بی اساس بودن آنها را برای مخاطب روشن سازد، باورهایی که بر آن مبنا شکل گرفته‌اند، به راحتی رد خواهد شد. به عنوان مثال براهمه معتقدند بعثت انبیاء عبث است. زیر بنای این

قوت و ضعف ادعاهای مخالف را آماده سازد و در نتیجه، متکلم توانایی کافی برای نقد و بررسی آنها را داشته باشد.
بعد از آشنایی با محتوای سخن مخالف، نوبت به رد آن می‌رسد. ولی متکلم قبل از رد لازم است معلومات مورد نیاز برای این امر را فراهم سازد و یا معلومات سابق خود را متناسب با رد سخن مخالف، تنظیم کند.
متکلم باید با روش‌های رد آشنا باشد. به کارگیری این روش‌ها در مکان و زمان مناسب، مستلزم آشنایی کامل متکلم با آنهاست.
کسانی که دارای باورها یا اندیشه‌های ضد دینی هستند از سطوح مختلفی برخوردارند؛ برخی جزو بنیان گذاران و نظریه پردازان اصلی‌اند و برخی دنباله رو آنها. برخی سطح فهم بالایی دارند و برخی این گونه نیستند. برخورد متکلم با هر کدام از اینها نباید به یک شکل باشد. موفقیت متکلم در عرصه رد و میزان تأثیرگذاری در ذهن متکلم، وابسته به شناخت دقیق مخاطب دارد.
متکلم باید در کنار داشتن شرایط علمی لازم برای مواجه شدن با افکار و اندیشه‌های معارض با دین، از شرایط اخلاقی نیز برخوردار باشد. صفات اخلاقی مثل: سعه صدر، انصاف، تعصب نداشتن به اندیشه خود، صدق و راستی، حلم و صبر و احترام به مخاطب از جمله صفاتی است که برای رویارویی با اندیشه‌های انحرافی و رد آنها، لازم است.
امام صادق علیه السلام در توضیح جدال غیر احسن در رد عقاید مخالفان می‌فرمایند: اگر مطلب باطل را با حجت و دلیلی که خداوند آن را بیان کرده رد نکنید، و به جای آن حرف طرف مقابل را رد کنید، یا مطلب درستی که او برای اثبات باطل استفاده می‌کند را رد نمایید، مرتکب جدال غیر احسن شده و کار حرامی را انجام داده‌اید.^۱ بنابراین حتی در رد مکاتب باطل نیز نباید مطلب حق را انکار کرد و مطلب نادرستی را بیان نمود و هدف وسیله را توجیه نمی‌کند.