موضوعی که عقلی است از اهمیت بیشتری برخوردار و قطعی‌تر است. مثلاً امامت با این که آموزه‌ای نقلی است اما نسبت به برخی عقاید عقلی مثل بحث اسعار مهم‌تر و قطعی‌تر است.

روش تنظیم بر اساس وضعیت مخاطب و شرایط زمان و مکان

تنظیم را می توان بر اساس وضعیت مخاطب و شرایط زمان و مکان انجام داد. در این روش، جنبه های مختلفی را می توان ملاحظه کرد.
یکی از این جنبه‌ها نیاز مخاطب است. در تنظیم می‌توان اموری که مخاطبان به آن‌ها بیشتر نیاز دارند را مقدم کرد و امور غیر مبتلا را به تأخیر انداخت.
یکی دیگر از این جنبه‌ها فهم مخاطبان است. با ملاحظه این جنبه می‌توان اموری را که برای مخاطبان ساده تر است، زودتر بیان کرد و طرح مطالب پیچیده تر را به تاخیر انداخت.
از نکات مورد توجه در این روش، رعایت وضعیت مخاطب در پذیرش و عدم پذیرش مطالب است. با رعایت این نکته آموزه‌هایی که با اعتقادات مخاطبان هماهنگ‌تر است، زودتر ذکر می‌شود. مثلا در فضایی که مباحث انسان شناختی برجسته است می توان ابتدا آموزه هایی از دین را که به جایگاه و کرامت انسان مربوط است، زودتر بیان کرد.
به هر حال، روش اخیر، روش های فرعی‌تر متعددی را شامل می‌شود که به برخی از آن‌ها اشاره شد.
اگر از این روش استفاده کنیم تنظیم‌های متفاوتی از اعتقادات برای جوامع مختلف می‌توان عرضه کرد.

بهره‌گیری از آنها در آموزه‌های بعدی فراهم شود. در حقیقت این همان فایده تنظیم در اثبات است که قبلاً در بحث از فوائد تنظیم ذکر شده است.
روش تنظیم بر اساس آموزه‌های عقلی و نقلی
در این روش ابتدا آموزه‌های عقلی ذکر می‌شود و پس از آن آموزه‌های نقلی، بیان می‌گردد. این روش در بسیاری از موارد توسط متکلمان اجرا می‌شود و لذا مباحثی چون توحید و عدل که عقلی‌اند زودتر ذکر شوند و مباحثی مانند امامت و معاد که در آنها نقل بیش‌تر کاربرد دارد به تأخیر می‌افتند. اما این روش در همه موارد اعمال نمی‌شود و اگر آموزه‌ای نقلی بود اما بر اساس ترتیب منطقی نسبت به آموزه‌ای عقلی مقدم بود، باید زودتر ذکر شود. برای مثال امامت با این که نقلی است ولی زودتر از معاد ذکر می‌شود، در حالی که مباحث معاد بخشی عقلی است و بخشی نقلی. به نظر می‌رسد دلیل این که امامت زودتر ذکر می‌شود این است که در اکثر مباحث نقلی معاد، از احادیث امامان علیهم السلام استفاده می‌شود. از این رو قبل از طرح معاد، باید امامت معصومان علیهم السلام با اثبات رسیده باشد.
روش تنظیم بر اساس آموزه‌های قطعی و ظنی
در این روش ابتدا آموزه‌های قطعی بیان می‌شود و پس از آن آموزه‌های ظنی مطرح می‌شود. از آن‌جا که هدف نهایی تنظیم مانند دیگر مراحل دفاع، قابل قبول کردن عقاید دینی برای مخاطبان است، طبیعی است که ابتدا باید عقاید قطعی که مخاطب به راحتی آنها را می‌پذیرد بیان شود و پس از آن عقاید ظنی معتبر طرح و بحث شود.
روش تنظیم بر اساس اهمیت آموزه‌ها
در این روش ملاک تقدم و تأخر، اهمیت است. هر چه اهمیت عقیده ای بیشتر باشد، زودتر ذکر می‌شود و هر چه اهمیت عقیده‌ای کمتر باشد ذکرش به تأخیر می‌افتد.
چهار روشی که ذکر شد در اکثر موارد بر یکدیگر منطبقند و آموزه‌هایی که براساس ترتیب منطقی مقدم‌ترند، معمولاً عقلی و قطعی بوده و نسبت به دیگر عقاید از اهمیت بیشتری برخوردارند. اما گاهی این گونه نیست و مثلاً موضوعی که نقلی است نسبت به