با در نظر گرفتن این موضوع، تفاوت تنظیم برخی کتب کلامی را می‌توان بر اساس شرایط زمان و مکان توجیه کرد.۱
شرایط تنظیم برای تنظیم کننده
تنظیم‌گر عقاید باید نسبت به آموزه‌های اعتقادی و ارتباط این آموزه‌ها با هم احاطه علمی کامل داشته باشد تا بتواند چینشی منطقی را اجرا کند. به علاوه، یکی دیگر از شرایط متکلم در مقام تنظیم این است که باید با مخاطبان و نیازها و سطح علمی و پیش فرض‌های آنها آشنا باشد. همچنین متکلم باید شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زمان و مکانی که در آن فعالیت می‌کند را بشناسد. از سوی دیگر متکلم باید با روش‌های مختلف تنظیم آشنا بوده و متناسب با وضعیت مخاطب و موضوع بحث و دیگر شرایط از روش مطلوب در تنظیم عقاید استفاده کند.
روش‌های تنظیم
تنظیم نیز مانند تبیین با توجه به موضوع، مخاطب، شرایط زمان و مکان، روش‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد. بنابراین بر اساس شرایطی که قبلاً ذکر شد، می‌توان روش‌های متفاوتی را برای تنظیم اتخاذ نمود.
روش تنظیم بر اساس ترتیب منطقی آموزه‌ها
برخی آموزه‌ها پیش فرض برخی آموزه‌های دیگر است. مثلاً پیش فرض موضوع نبوت، بحث اثبات وجود خداست. از سوی دیگر، برخی آموزه‌ها به عنوان بخشی از دلیل اثبات آموزه‌های دیگر است مثلاً از دیدگاه امامیه و معتزله حسن و قبح عقلی دلیل اثبات بسیاری از عقاید از جمله اعتقادات مربوط به عدل الهی است. منظور از رعایت روش ترتیب منطقی این است که آموزه‌هایی که پیش فرض دیگر آموزه‌ها هستند و نیز آموزه‌هایی که دلیل دیگر آموزه‌ها می‌باشند، در تنظیم زودتر بیان می‌شوند تا امکان
