181
شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1

۱۵۵.معانى القرآن - به نقل از ابن عبّاس -:آخرين آيه‏اى كه نازل شد ، (قطعاً براى شما، پيامبرى از خودتان آمد) بود .

د - آيه كَلاله‏

۱۵۶.صحيح البخارى - به نقل از بَراء -:آخرين آيه‏اى كه نازل شد ، اين آيه بود : (از تو [در باره كَلالَه‏] فتوا مى‏خواهند . بگو : خدا ، در باره كَلاله ، فتوا مى‏دهد) .

۱۵۷.مجمع البيان - به نقل از بَراء بن عازِب -:آخرين سوره‏اى كه به طور كامل [و يك‏جا ]نازل شد ، سوره برائت بود و آخرين آيه‏اى كه نازل شد ، آيه پايانى سوره نساء بود يعنى : (از تو [در باره كَلاله‏] فتوا مى‏خواهند) ، تا آخر آيه .

ه - آيه اكمال

۱۵۸.تاريخ اليعقوبى : گفته شده : آخرين آيه نازل شده بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، اين است : (امروز، دينتان را كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را دين مورد پسند قرار دادم). اين گزارش، صحيح و ثابت و روشن است و نزول آيه در روز تصريح بر ولايت امير مؤمنان على بن ابى طالب - كه درودهاى خدا بر او باد - در غدير خُم بوده است .

شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1
180

۱۵۵.معاني القرآن عن ابن عبّاس : إنَّ آخِرَ آيَةٍ نَزَلَت (لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ) . ۱

د - آيَةُ الكَلالَةِ

۱۵۶.صحيح البخاري عن البَراء : آخِرُ آيَةٍ نَزَلَت (يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِى الْكَلَلَةِ) . . ۲

۱۵۷.مجمع البيان عن البرّاء بن عازب : آخِرُ سورَةٍ نَزَلَت كامِلَةً بَراءَةٌ ، وآخِرُ آيَةٍ نَزَلَت خاتِمَةُ سورَةِ النِّساءِ (يَسْتَفْتُونَكَ) الآيَةَ . ۳

ه - آيَةُ الإكمال ۴

۱۵۸.تاريخ اليعقوبي : وقد قيل : إنّ آخر ما نزل عليه (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَمَ دِينًا) . وهي الرواية الصحيحة الثابتة الصريحة . وكان نزولها يوم النصّ على أمير المؤمنين على بن أبي طالب ، صلوات اللَّه عليه ، بغدير خُمّ . ۵

1.معاني القرآن : ج ۳ ص ۲۷۲.

2.صحيح البخاري : ج ۴ ص ۱۷۰۹ ح ۴۳۷۷ ، صحيح مسلم : ج ۳ ص ۱۲۳۶ ح ۱۰ ، سنن الترمذي : ج ۵ ص ۲۴۹ ح ۳۰۴۱ ، السنن الكبرى للنسائي : ج ۴ ص ۷۰ ح ۶۳۲۶، كنز العمّال : ج ۲ ص ۳۹۱ ح ۴۳۳۹ .

3.مجمع البيان : ج ۳ ص ۲۲۹ ؛ مسند ابن حنبل : ج ۶ ص ۴۳۵ ح ۱۸۶۶۱ .

4.مرويست كه بعد از سوره الفتح آيه : (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ) نازل شد واين آخرين آيه بود و آن حضرت صلى اللَّه عليه و آله بعد از هشتاد روز از نزول اين آيه درگذشت . از مقاتل مرويست كه بعد از دو سال از نزول اين سوره حضرت رحلت فرمود و در اين دو سال هيچ كس او را مسرور و خندان نديد ، و به نقل ديگر از ابن عبّاس منقول است كه چون اين سوره نازل شد پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود : «نعيت إلى نفسي بأنّها مقبوضة في هذه السنة ؛ خبر مرگ من را به من رسانيدند و به من اخبار كردند كه امسال قبض روح من مى‏شود (تفسير منهج الصادقين في إلزام المخالفين : ج ۱۰ ص ۳۸۱ - ۳۸۲) .

5.تاريخ اليعقوبي (طبعة النجف الأشرف - مطبعة الغريّ) : ج ۲ ص ۳۲ وفي الطبعة المعتمدة (ج ۲ ص ۴۳) ما لفظه : «وكان نزولها يوم النفر على أميرالمؤمنين علي بن أبي طالب عليه السلام بعد ترحم» ، وهو تصحيف .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1
    پدیدآورنده :
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 123852
صفحه از 500
پرینت  ارسال به