171
شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1

۱۳۰.شواهد التنزيل - به نقل از ابن عبّاس -:نخستين چيزى كه در مكّه [ بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ]نازل شد : (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) بود .

۱۳۱.صحيح البخارى - به نقل از عايشه -:نخستين وحى‏اى كه به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله شد ، رؤياى صادقه بود . پس فرشته نزد او آمد و گفت : (بخوان به نام پروردگارت كه آفريد . انسان را از آويزكى آفريد. بخوان و پروردگارت كريم‏ترين است) .

۱۳۲.أسباب نزول القرآن - به نقل از عكرمه و حسن -:نخستين چيزى كه از قرآن نازل شد ، (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ) بود . اين ، نخستين چيز از قرآن بود كه در مكّه نازل شد ، و نخستين سوره ، (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) بود .

۱۳۳.المصنَّف ، ابن ابى شيبه - به نقل از مجاهد -:نخستين سوره‏اى كه نازل شد ، (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) بود و سپس سوره (ن) .

۱۳۴.تاريخ الطبرى - به نقل از هشام بن محمّد -:نخستين بارى كه جبرئيل عليه السلام نزد پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله آمد ، در شب شنبه و شب يكشنبه بود . سپس در روز دوشنبه ، رسالت خداوند را آشكار كرد و وضو و نماز را به او آموخت و (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) را به وى ، تعليم داد . پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در آن روزِ دوشنبه‏اى كه بر او وحى شد ، چهل سال داشت .

۱۳۵.تفسير الطبرى - به نقل از عبيد بن عمير -:نخستين سوره‏اى كه بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نازل شد ، (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) بود .


شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1
170

۱۳۰.شواهد التنزيل عن ابن عبّاس: أوّلُ ما نَزَلَ بِمَكَةَ : (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) . ۱

۱۳۱.صحيح البخاري عن عائشة: أوَّلُ ما بُدِئَ بِهِ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله الرُّؤيَا الصّادِقَةَ، فَجاءَهُ المَلَكُ فَقالَ: (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الْإِنسَنَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الْأَكْرَمُ) . ۲

۱۳۲.أسباب نزول القرآن عن عكرمة والحسن : أوَّلُ ما نَزَلَ مِنَ القُرآنِ (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ) ، فَهُوَ أوَّلُ ما نَزَلَ مِنَ القُرآنِ بِمَكَّةَ ، وأوَّلُ سورَةٍ (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) . ۳

۱۳۳.المصنّف لابن أبي شيبة عن مجاهد : أوَّلُ سورَةٍ نَزَلَت : (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) ، ثُمَّ «ن» . ۴

۱۳۴.تاريخ الطبري عن هشام بن محمد : أتى‏ جِبريلُ عليه السلام رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله أوَّلَ ما أتاهُ لَيلَةَ السَّبتِ ولَيلَةَ الأَحَدِ ، ثُمَّ ظَهَرَ لَهُ بِرِسالَةِ اللَّهِ عزّ وجلّ يَومَ الإِثنَينِ ، فَعَلَّمَهُ الوُضوءَ وعَلَّمَهُ الصَّلاةَ ، وعَلَّمَهُ (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) .
وكانَ لِرَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله يَومَ الإِثنَينِ يَومَ أوحِيَ إلَيهِ أربَعونَ سَنَةً. ۵

۱۳۵.تفسير الطبري عن عُبيد بن عُمير : أوَّلُ سورَةٍ نَزَلَت عَلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله : (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ) ۶ .

1.شواهدالتنزيل : ج ۲ ص ۴۱۰ ح ۱۰۶۲ و ص ۴۱۱ ح ۱۰۶۴ ، الدرّ المنثور : ج ۸ ص ۵۶۰ نقلاً عن ابن مردويه ؛ مجمع البيان : ج ۱۰ ص ۶۱۲ ، بحار الأنوار : ج ۳۵ ص ۲۵۶ .

2.صحيح البخاري : ج ۴ ص ۱۸۹۵ ح ۴۶۷۲ و ۴۶۷۳ وراجع: مسند ابن حنبل : ج ۱۰ ص ۶۸ ح ۲۶۰۱۸ .

3.أسباب نزول القرآن : ص ۱۴ ح ۳ وص ۱۳ ح ۲ ، تفسير الطبري : ج ۱۵ الجزء ۳۰ ص ۲۵۲ كلاهما عن عائشة نحوه .

4.المصنّف لابن أبي شيبة : ج ۷ ص ۱۹۵ ح ۵ وج ۸ ص ۳۳۵ ح ۸۴ ، تفسير الطبري : ج ۱۵ الجزء ۳۰ ص ۲۵۲ و ۲۵۳ ، فضائل القرآن لأبي عبيد : ص ۳۶۴ .

5.تاريخ الطبري : ج ۲ ص ۳۰۴ ، الكامل في التاريخ : ج ۱ ص ۴۷۹ .

6.تفسير الطبري : ج ۱۵ الجزء ۳۰ ص ۲۵۲، المصنّف لابن أبي شيبة : ج ۷ ص ۱۹۵ ح ۷ نحوه ، المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۵۷۶ ح ۳۹۵۳ وح ۳۹۵۴ عن عائشة وليس فيهما «على رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله».

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج1
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 123898
صفحه از 500
پرینت  ارسال به