619
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

تفاوتی میان پسر و دختر نیست.

باری، دل‏بستگی به زن و فرزند، انسان را از راه حق منحرف می‏کند و موجب گم‏راهی می‏گردد و افرادی را که نزدیک‏ترین بستگانِ انسان شمرده می‏شوند، به دشمنان واقعی او تبدیل می‏کند. خداوند سبحان در این باره هشدار داده و فرموده است:

۰.(یَا أَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَ أَوْلاَدِكُمْ عَدُوًّا لَّكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ.۱

۰.اى کسانى که ایمان آورده‏اید! همانا برخى از همسران و فرزندانتان، دشمن شمایند. پس، از آنها حذر کنید).

در روایتی از امام باقر علیه السلام در تبیین این آیه، نقل شده که می‏فرماید:

۰.إنَّ الرَّجُلَ كانَ إذا أرادَ الهِجرَةَ إلیٰ رَسولِ اللهِ صلی الله علیه و آله تَعَلَّقَ بِهِ ابنُهُ وَ امرَأَتُهُ، وَ قالوا: نَنشُدُکَ اللَّهَ أن تَذهبَ عَنّا وَ تَدَعَنا فَنَضبَعَ بَعدَکَ، فَمِنهُم مَن یُطیعُ أهلَهُ فَیُقیمُ، فَحَذَّرَهُمُ اللَّهُ أبناءَهُم وَ نِساءَهُم وَ نَهاهُم عَن طاعَتِهِم، وَ مِنهُم مَن یَمضی وَ یَذَرُهُم وَ یَقولُ: أما وَ اللهِ لَئِن لَم تُهاجِروا مَعی ثُمَّ یَجمَعُ اللَّهُ بَینی وَ بَینَكُم فی دارِ الهِجرَةِ لا أنفَعُكُم بِشَی‏ءٍ أبَداً.۲

۰.هر گاه مردی [از مکّه] می‏خواست به سوی رسول خدا صلی الله علیه و آله [در مدینه] هجرت کند، فرزند و همسرش دامن او را می‏گرفتند و می‏گفتند: تو را به خدا سوگند می‏دهیم که مبادا از پیش ما بروی و ما را رها کنی که بعد از تو از بین خواهیم رفت! پس گروهی از آنان از خانواده خویش اطاعت کردند و هجرت نکردند. از این رو، خداوند آنان را نسبت به فرزندان و زنانشان هشدار داد و آنان را از اطاعت آنها باز داشت، و گروهی خانواده خویش را رها کردند و به آنها گفتند: اگر با ما نیایید و بعد، خداوند میان من و شما در سرزمین هجرت جمع کند، از ما به شما سودی نخواهد رسید.

1.. تغابن: آیۀ ۱۴.

2.. تفسیر القمی: ج‏۲ ص۳۷۲.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
618

ابلیس، سپاهى نیرومندتر از زنان و خشم ندارد.

جاذبه امور جنسی، لغزشگاه بسیار خطرناکی است که کمتر کسی می‏تواند از آن رهایی یابد، به قول حافظ:

قوت بازوی پرهیز به خوبان مفروش

۰.که در این خیل حصاری به سواری گیرند.۱

ابلیس، ضمن توصیه‏هایی به موسی علیه السلام، در باره خطر این لغزشگاه چنین توصیه کرده است:

۰.یا موسىٰ! لا تَخلُ بِامرَأَةٍ وَ لا تَخلُ بِکَ؛ فَإِنَّهُ لا یخلُو رَجُلٌ بِامرَأَةٍ وَ لا تَخلو بِهِ إِلّا كُنتُ‏ صاحِبَهُ‏ دونَ‏ أَصحابی‏.۲

۰.اى موسى! نه تو با زنى خلوت کن و نه او با تو خلوت کند، که هیچ مرد و زنى با هم خلوت نمی‏کنند مگر این که من خودم، همدم آنان هستم نه یارانم.

دو. فرزنددوستی

پس از جاذبه‏های جنسی، دل‏بستگی به فرزند، برجسته‏ترین مصداق مشتهیات نفسانی است. از این رو، آیه یاد شده پس از جاذبه زنان بلافاصله جاذبه فرزندان را مطرح می‏نماید: (زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ ٱلشَّهَوَاتِ مِنَ ٱلنِّسَاءِ وَٱلْبَنِینَ).

ذکر «پسران» در آیه یاد شده، یا به جهت تغلیب است۳ - که شامل «دختران» نیز می‏شود - و یا به دلیل آن است که جاذبه فرزند پسر برای بسیاری از مردم بیشتر است.۴ به هر حال، دل‏بستگی به فرزند، مقصود است و در این رابطه

1.. دیوان حافظ: غزل ۱۸۵.

2.. الأمالی، مفید: ص۱۵۷.

3.. ر. ک: روح المعانی: ج‏۲ ص۹۷.

4.. احتمال دیگر در این باره آن است که چون نزول آیه در فضای انزجار از دختران یا بی‏اعتنایی به آنها بوده، از آنان نام برده نشده است، یا از آن روست که ذکر «نساء» به شهوت غریزی و جنسی اختصاص ندارد؛ بلکه اعم از غریزی و عاطفی است و بنات را هم در بر می‏گیرد (تسنیم: ج۱۳ ص۳۱۰).

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2533
صفحه از 687
پرینت  ارسال به