595
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

من فریادرس شمایم و نه شما فریادرس منید. پیش از این هم که مرا شریک [در اطاعت از خدا] می‏گرفتید، انکار کردم. بی‏ گمان، ستمکاران عذابى دردناک دارند).

خطرناک‏تر از وعده دروغ، افترا و دروغ بستن به خداوند سبحان است که عموم مدّعیان رهبری مذهبی برای گم‏راه کردن مردم، نهایت بهره‏برداری را از این شیوه دارند. قرآن در این باره می‏فرماید:

۰.(فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ ٱفْتَرَىٰ عَلَى ٱللهِ كَذِبًا لِّیُضِلَّ ٱلنَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ إِنَّ ٱللهَ لَا یَهْدِى ٱلْقَوْمَ ٱلظَّالِمِینَ.۱

۰.پس کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغ بسته تا مردم را ناآگاهانه گم‏راه کند؟ همانا خدا گروه ستمکاران را راه نمی‏نماید).

از این آیه استفاده می‏شود که دروغ بستن به خدا برای گم‏راه کردن دیگران، یکی از بزرگ‏ترین مصداق‏های ظلم و تجاوز به حقوق الهی و خویشتن است و کسی که مرتکب این گناه گردد، همواره از هدایت الهی محروم خواهد بود. از این رو، ضلالت کیفری او تداوم خواهد یافت.

قرآن کریم، رهبران دینیِ اهل کتاب را به خاطر بهره‏گیری از این شیوه خطرناک برای گم‏راه کردن مردم، بارها سرزنش نموده است، مانند این آیه:

۰.(فَوَیْلٌ لِّلَّذِینَ یَكْتُبُونَ ٱلْكِتَابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هَٰذَا مِنْ عِندِ ٱللهِ لِیَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِیلاً فَوَیْلٌ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَ وَیْلٌ لَّهُم مِّمَّا یَكْسِبُونَ.۲

۰.پس واى بر آنان که کتاب را با دستان خود مى‏نویسند، آن گاه مى‏گویند: «این از جانب خداست» تا با آن، بهایى اندک بستانند! پس واى بر آنان از آنچه دستانشان نگاشت و واى بر آنان از آنچه به دست مى‏آورند!).

1.. انعام: آیۀ ۱۴۴.

2.. بقره: آیۀ ۷۹.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
594

در این هنگام، ابلیس در چهره «سراقة بن مالک» که از سرشناس‏هاى قبیله بنى کنانه بود، به سراغ آنها آمد و به آنها اطمینان داد که با شما موافق و هماهنگم و کسى بر شما غالب نخواهد شد و در میدان بدر شرکت کرد؛ امّا هنگامى که نزول ملائکه را مشاهده کرد، عقب‏نشینى نمود و فرار کرد. لشکر نیز به دنبال ضربت‏هاى سختى که از مسلمانان خورده بودند و با مشاهده کار ابلیس پا به فرار گذاشتند و هنگامى که به مکّه باز گشتند، گفتند سراقة بن مالک سبب فرار قریش شد. این سخن به گوش سراقه رسید و سوگند یاد کرد که: من به هیچ ‏وجه از این موضوع آگاهى ندارم. نیز هنگامى که نشانه‏هاى مختلف وضع او را در میدان بدر به او یادآورى کردند، همه را انکار کرد و سوگند خورد که چنین چیزى حتماً نبوده و او از مکّه حرکت نکرده است. به این ترتیب معلوم شد که آن شخص، سراقة بن مالک نبوده است.۱

نکته شایان توجّه این ‏که: در قیامت هنگامی که فریب خوردگانِ شیطان همراه او وارد دوزخ می‏شوند، شیطان آنها را سرزنش می‏کند که چرا وعده صدق و حقّ خداوند را نپذیرفته‏اند و وعده کذب و باطل او را قبول کرده‏اند!

۰.(وَ قالَ ٱلشَّیْطَانُ لَمَّا قُضِىَ ٱلاَمْرُ إِنَّ ٱللهَ وَ عَدَكُمْ وَعْدَ ٱلْحَقِّ وَ وَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ مَا كَانَ لِىَ عَلَیْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِى فَلاَ تَلُومُونِى وَلُومُوا أَنفُسَكُم مَّا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ مَا أَنتُم بِمُصْرِخِىَّ إِنِّى كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ ٱلظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ.۲

۰.هنگامى که کار به پایان رسد [و رستاخیز به پا شود]، شیطان می‏گوید: همانا خدا به شما [با] وعده راست و درست، وعده داد و من به شما وعده دادم و با شما خلاف آن کردم، و مرا بر شما هیچ چیرگی نبود جز این که شما را فرا خواندم و مرا پاسخ دادید. پس مرا سرزنش مکنید و خود را سرزنش کنید. نه

1.. تفسیر نمونه: ج۷ ص۲۰۱ – ۲۰۲ (با اندکی ویرایش).

2.. ابراهیم: آیۀ ۲۲.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2271
صفحه از 687
پرینت  ارسال به