عوامل غضب الهی
با در نظر گرفتن این حقیقت که خشم الهى، صفت فعل خداوند سبحان و به معناى مجازات او در برابر گناهان است، باید گفت هر گناهی، زمینهساز غضب الهى است و هر کس به هر نسبتى، گناه انجام دهد، به همان میزان، زمینه خشم خداوند سبحان را فراهم میسازد و مستحقّ مجازات و کیفر او مىگردد. با توجّه به این مطلب، این سؤال مطرح میشود که: چرا در قرآن کریم، شماری از گناهان، موجب خشم خدا شمرده شدهاند؟ پاسخ، این است که: شمارش برخی از گناهان در قرآن، به معنای آن نیست که گناهانِ دیگر، موجب خشم خدا نیستند؛ بلکه بدین معناست که این گناهان، بزرگترند و کیفر آنها سختتر است.
عوامل خشم خدا در قرآن - که بزرگترین گناهان شمرده میشوند - عبارت اند از:
۱. کفر ورزیدن به دلایل روشن الهی
یکی از خطرناکترین عوامل غضب خداوند سبحان، تکذیب آیات الهى و لجاجت و خیرهسرى در برابر دلایل روشن توحید است. هر چند همه مستکبرانى که با انبیاى الهى مخالفت مىکردند، داراى این خصوصیت بودهاند، ولى قرآن، تنها در باره قوم عاد و قوم فرعون و بیش از همه در مورد قوم بنی اسرائیل، به این ویژگی تصریح نموده است:
۰.(ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْكَنَةُ وَ بَاءُو بِغَضَبٍ مِّنَ اللهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا یَكْفُرُونَ بِٔایَاتِ اللهِ وَ یَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُوا یَعْتَدُونَ.۱
۰.[مُهرِ] خوارى و درماندگى بر آنها زده شد و سزاوار خشم خداوند شدند؛ چرا که آنان به آیات الهى، کفر مىورزیدند و پیامبران را به ناحق مىکشتند. اینها