این باره مى‏فرماید:

۰.(وَ ٱلسَّابِقُونَ ٱلسَّابِقُونَ * اُولٰئِكَ ٱلْمُقَرَّبُونَ.^۱

۰.پیش‏گامان پیشتاز * آنان مقرّبان اند).

پیشتازان از اهل ایمان، به نسبت اعمال نیک خود، به خداوند سبحان نزدیک مى‏شوند، بدین معنا که حجاب‏هاى باطنى میان آنان و خدا زدوده مى‏شود و هر چه تقرّب معنوى آنان به خدا بیشتر شود، عوامل شقاوت از آنان دورتر، و رحمت و نعمت الهى بر آنان گسترده‏تر مى‏گردد.

پیامبران الهى و اوصیاى آنان، در صدر گروه مقرّبان الهى هستند و در میان آنان، پیامبر خاتم و اوصیاى ایشان بر دیگران سبقت دارند. از این رو در زیارت جامعه کبیره، خطاب به اهل بیت علیهم السلام مى‏گوییم:

۰.فَبَلَغَ اللّهُ بِكُم أشرَفَ مَحَلِّ المُكَرَّمینَ، وَ أعلىٰ مَنازِلِ المُقَرَّبینَ، وَ أرفَعَ دَرَجاتِ المُرسَلینَ.^۲

۰.خداوند، شما را به شریف‏ترین مرتبه گرامیان و بالاترین جایگاه مقرّبان و برترین درجات پیامبران رساند.^۳

باید توجّه داشت که پیامبران الهى، با یکدیگر هم‏رتبه نیستند؛ بلکه برخى از آنها بر برخى دیگر برترى دارند. قرآن در این باره مى‏فرماید:

۰.(تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ مِّنْهُم مَّن كَلَّمَ اللهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ.^۴

۰.بعضى از آن رسولان را بر بعضى دیگر برترى دادیم. کسی از آنها، خدا با او

در روایتى از امام صادق علیه السلام نقل شده که مى‏فرماید:

۰.لا تَقولَنَّ: ٱلجَنَّةُ واحِدَةٌ، إِنَّ اللّهَ یَقولُ: (وَ مِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ)،^۱ وَ لا تَقولَنَّ: دَرَجَةٌ واحِدَةٌ، إِنَّ اللّهَ یَقولُ: (دَرَجاتٌ بَعضُها فَوقَ بَعضٍ)،^۲ إِنَّما تَفاضَلَ القَومُ بِالأَعمالِ.

۰.هرگز نگویید: بهشت، یکى است. خدا مى‏فرماید: (و پایین‏تر از آن دو، دو بهشت دیگر است) و هرگز نگویید: یک درجه است. خدا مى‏فرماید: (درجاتى دارد، یکى بالاى دیگرى). تفاوت بهشتیان، در واقع، به سبب اعمال آنهاست.

راوی می‏گوید: به ایشان گفتم: دو مؤمن، وارد بهشت مى‏شوند و یکى از آنها، جایگاهى بالاتر از دیگرى دارد و او مى‏خواهد این دیگرى را دیدار کند! [دیدارشان، چگونه انجام مى‏شود؟]

امام علیه السلام فرمود:

۰.مَن كانَ فَوقَهُ فَلَهُ أَن یَهبِطَ، وَ مَن كانَ تَحتَهُ لَم یَكُن لَهُ أَن یَصعَدَ، لِأَنَّهُ لا یَبلُغُ ذٰلِکَ المَكانَ، وَ لٰكِنَّهُم إِذا أَحَبّوا ذٰلِکَ وَ اشتَهَوهُ التَقَوا عَلَى الأَسِرَّةِ.^۳

۰.آن که بالاتر است، مى‏تواند پایین بیاید؛ امّا آن که پایین‏تر است، نمى‏تواند بالا برود؛ زیرا به آن مکان نمى‏رسد. البتّه اگر دوست داشتند و خواستند همدیگر را ملاقات کنند، روى تخت‏ها دیدار مى‏کنند.

درجات نعمت یافتگان

قرآن کریم، نعمت یافتگان را بر اساس درجاتشان، تقسیم کرده است. درجات نعمت یافتگان را دردو درجه کلّی می‏توان بر شمرد:

۱. درجه مقرّبان

مقرّبان درگاه الهى، عبارت اند از پیشتازان در ایمان و عمل صالح. قرآن در