505
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

یافتگان، در سوره حمد بیان شد، مى‏توان به این نتیجه دست یافت که همه کسانى که به بهشت راه مى‏یابند، مصداق یکى از گروه‏های چهارگانه انبیا، شهدا، صدّیقان و صالحان ‏اند. از این رو، در روایتى از امیر مؤمنان علیه السلام آمده که مردى از انصار، خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله رسید و گفت: من طاقت دورى شما را ندارم. هر گاه به خانه مى‏روم، به یاد شما مى‏افتم و خانه‏ام را ترک مى‏کنم و مى‏آیم تا شما را ببینم؛ چون شما را دوست دارم؛ امّا به این فکر هستم که چون روز قیامت شود و شما به بهشت برده شوى، من چگونه به شما دسترس پیدا کنم!

این را مطرح کرد و رفت؛ امّا پیامبر صلی الله علیه و آله منتظر ماند که در پاسخ او چه بگوید که این آیه نازل شد:

۰.(وَمَن یُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ فَاُوْلٰئِكَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ اُولٰئِكَ رَفِیقًا.۱

۰.کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، همنشین کسانى خواهد بود که خدا به آنان نعمت [ویژه] داده است، یعنى پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان، و آنان همراهان خوبى هستند).

پیامبر صلی الله علیه و آله آن مرد را صدا زد و با خواندن این آیه، به او مژده داد.۲

بنا بر این، همان طور که در این آیه آمده است، همه کسانى که از خدا و رسول اطاعت می‏کنند، به بهشت خواهند رفت و در بهشت از رفاقت پیامبران، صدّیقان، شهدا و صالحان برخوردار خواهند بود؛ ولی باید توجّه داشت که درجات نعمت یافتگان، بسیار متفاوت است.۳

1.. نساء: آیۀ ۶۹.

2.. ر. ک: الأمالى، طوسى: ص۶۲۱ ح۱۲۸۰. مضمون این حدیث به طُرق مختلف در منابع اهل سنّت نیز آمده است (ر. ک: الدرّ المنثور: ج۲ ص۱۸۲).

3.. ر. ک: بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث: ج۱ (فصل ۱۶: درجات بهشت).


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
504

أما تَتلو كِتابَ اللّهِ: (وَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا بِاللهِ وَ رُسُلِهِ اُولٰئِكَ هُمُ ٱلصِّدِّیقُونَ وَ ٱلشُّهَدَاءُ عِندَ رَبِّهِمْ)۱؟!... لَو لَم تَكُنِ الشهادَةُ إلّا لِمَن قُتِلَ بِالسَّیفِ لَأَقَلَّ اللّهُ الشُّهَداءَ.۲

۰.مگر کتاب خدا را نخوانده‏اى: (کسانى که به خدا و فرستادگان او ایمان آورده‏اند، همانان صدّیقان و شهیدان در نزد پروردگارشان هستند)؟!... اگر شهادت ویژه کشتگان با شمشیر بود، آن گاه خداوند، شهیدان را کاهش داده بود.

در روایتى دیگر آمده که منهال قصّاب مى‏گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: از خدا بخواه که شهادت را روزىِ من کند. فرمود:

۰.إنَّ المؤمِنَ شَهیدٌ.

۰.همانا مؤمن، شهید است.

سپس امام علیه السلام آیه (وَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا بِاللهِ وَ رُسُلِهِ اُولٰئِكَ هُمُ ٱلصِّدِّیقُونَ وَ ٱلشُّهَدَاءُ عِندَ رَبِّهِمْ؛۳ کسانى که به خدا و فرستادگان او ایمان آورده‏اند، همانان صدّیقان و شهیدان در نزد پروردگارشان هستند) را تلاوت فرمود.۴

۴. راه صالحان

صالحان، کسانى هستند که در نتیجه ایمان و عمل صالح، توفیق راهیابى به مقصد نهایى انسانیت یافته‏اند.

گفتنى است هر چند سالکان صراط مستقیم، راهى براى رسیدن به مقام نبوّت ندارند، ولی راه دستیابى به مقام «صدّیقان»، «شهدا» و «صالحان» براى آنان باز است.

با در نظر گرفتن آنچه در باره انواع نعمت‏هاى الهى و مقصود از نعمت

1.. حدید: آیۀ ۱۹.

2.. بحار الأنوار: ج۸۲ ص۱۷۳ ح۶.

3.. حدید: آیۀ ۱۹.

4.. ر. ک: مجمع البیان: ج۹ ص۳۵۹.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1910
صفحه از 687
پرینت  ارسال به