417
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

مهمّ صراط مستقیم، تأکید شده است:

۰.(یا أَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا ارْکعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکمْ وَ افْعَلُوا الْخَیرَ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ * وَ جَاهِدُوا فِى اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاکمْ وَ مَا جَعَلَ عَلَیکمْ فِى الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ.۱

۰.اى کسانى که ایمان آورده‏اید! رکوع و سجود کنید و پروردگارتان را عبادت کنید و کار خیر انجام دهید. باشد که رستگار شوید * و در راه خدا آن ‏گونه که شایسته است، تلاش کنید. او شما را [براى خود] برگزیده و شما را در دین، به تنگنا نینداخته است).

قرآن کریم در آیات یاد شده، پنج برنامه از برنامه‏هایى را که اسلام براى تکامل انسان ضرورى مى‏داند، ارائه مى‏دهد که از مراحل ساده عبودیت، آغاز و به بالاترین مراتب آن، ختم مى‏گردد. ابتدا سخن از رکوع و خم شدن در برابر آفریدگار هستى است، سپس سجود و به خاک افتادن در برابر او. پس از آن، عبادت خداوند سبحان به طور عام مطرح مى‏شود و در مرحله چهارم، بر مطلق کارهاى نیک تأکید می‏گردد و در آخرین مرحله، از اهل ایمان مى‏خواهد که در راه انجام اوامر الهى، همه توان خود را به کار گیرند و آن گونه که شایسته مجاهدت در راه خداست، خالصانه تلاش کنند.

ممکن است تصوّر شود اجراى این دستور العمل‏ها براى انسان توان‏فرساست. از این رو، به دو نکته مهم اشاره فرموده است. جمله (هُوَ اجْتَبَاکمْ؛ او شما را برگزیده) اشاره به نکته نخست است؛ یعنى برنامه‏هاى پنجگانه یاد شده، اختصاص به برگزیدگان خداوند سبحان دارد و شما نیز چون برگزیده الهى هستید، لازم است این دستور العمل‏ها را در زندگى پیاده کنید.

جمله (وَ مَا جَعَلَ عَلَیکمْ فِى الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ؛ شما را در دین [اسلام] به تنگنا

1.. حج: آیۀ ۷۷ ـ ۷۸.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
416

با سنّت من مخالفت ورزد، گم‏راه شده و عملش بر باد رفته است. بدانید که من نماز مى‏خوانم و مى‏خوابم، روزه مى‏گیرم و افطار مى‏کنم، و مى‏خندم و مى‏گریم. پس هر که از راه و سنّت من روى گرداند، از من نیست.

همچنین در دعایى که براى امام عصر علیه السلام از امام رضا علیه السلام نقل شده، مى‏خوانیم:

۰.اللّٰهُمَّ اسلُک بِنا عَلىٰ یَدَیهِ مِنهاجَ الهُدىٰ وَ المَحَجَّةَ العُظمىٰ وَ الطَّرِیقَةَ الوُسطىٰ الَّتی یَرجِعُ إِلَیهَا الغَالی وَ یَلحَقُ بِهَا التّالی.۱

۰.بار خدایا! ما را به دست او، سالک طریق هدایت و شاه‏راه [رستگارى] و راه میانه - که تندروِ پیش‏افتاده، بِدان باز مى‏گردد و واپس مانده، به آن می‏پیوندد -  قرار ده.

بنا بر این، یکى از سیاست‏هاى اصولى مهدوى علیه السلام و یکى از ویژگى‏هاى برجسته جامعه آرمانى اسلام - که به ‏وسیله امام مهدى علیه السلام تحقّق خواهد یافت - اعتدال و میانه‏روى در همه زمینه‏هاى مدیریت سیاسى، فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى است.

۴. آسانی

چهارمین ویژگىِ صراط مستقیم، سهولت و آسانی آن است. دو آیه از آیات قرآن، و روایات فراوانى از اهل بیت علیهم السلام بر این ویژگى دلالت دارند.

در ادامه تشریع وضو و غسل براى نماز و جای‏گزینى تیمّم به جاى آنها، آمده است:

۰.(مَا یرِیدُ اللهُ لِیجْعَلَ عَلَیکم مِّنْ حَرَجٍ.۲

۰.خداوند نمى‏خواهد شما را در تنگنا قرار دهد).

همچنین در پایان سوره حج، پس از طرح پنج دستور العمل، بر این ویژگى

1.. بحار الأنوار: ج۹۵ ص۳۳۲ ح۴.

2.. مائده: آیۀ ۶.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2356
صفحه از 687
پرینت  ارسال به