وفای آنان را دانستى. پس آنان را پذیرفتى و مقرّب داشتى و از پیش، برایشان نام بلند و ستایش آشکار روا داشتى و فرشتگانت را بر آنان فرو فرستادى و با وحى خویش، آنان را گرامى داشتى و با علم خود از آنان پذیرایى کردى.

بر عکس، کسانى که راه فطرت، عقل و پیامبران را انتخاب نکنند و به فساد و تباهى بپردازند، از هدایت ویژه الهى محروم خواهند شد. این آیات، به همین نکته اشاره دارند:

۰.(إِنَّ اللهَ لَا یَهْدِى الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ.^۱

۰.بی گمان، خداوند قوم ستمگر را هدایت نمى‏کند).

۰.(وَاللهُ لَا یَهْدِى الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ.^۲

۰.خداوند، جمعیت فاسقان را هدایت نمى‏کند).

۰.(إِنَّ اللهَ لَا یَهْدِى مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ.^۳

۰.خداوند، کسى را که اسرافکار و بسیار دروغگوست، هدایت نمى‏کند).

۰.(إِنَّ اللهَ لَا یَهْدِى مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ.^۴

۰.خداوند، آن کس را که دروغگو و ناسپاس است، هرگز هدایت نمى‏کند).

گفتنى است که هدایت ویژه الهى را نیز مى‏توان به سه نوع تقسیم کرد:

یک. هدایت ویژه پیامبران

نوع اوّل از هدایت ویژه الهى، به پیامبران اختصاص دارد. آنان با اتّصال به منبع «وحى»، نه‏تنها خود از این هدایت بهره‏مند مى‏گردند، بلکه هادى و راه‏نماى دیگران نیز مى‏شوند.

در آیات متعدّدى به این هدایت اشاره دارد، مانند:

۰.(وَالَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَ ءَاتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ.^۱

۰.کسانى که هدایت یافته‏اند، خداوند بر هدایتشان مى‏افزاید و روح تقوا به آنان مى‏بخشد).

۰.(وَ الَّذِینَ جَهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ.^۲

۰.آنها که به خاطر ما بکوشند، بی‏ گمان به راه‏هایمان هدایتشان می‏کنیم وخداوند با نیکوکاران است).

بلکه بر اساس شمارى از روایات، حسن انتخاب انسان به صورت شرط متأخّر، در علم الهى سبب مى‏شود که حتّى قبل از به کار بستن هدایت همگانى، از عنایات خاص و راه‏نماى ویژه الهى برخوردار گردد، چنان که در دعاى ندبه مى‏خوانیم:

۰.اللّٰهُمَّ لَکَ الحَمدُ عَلىٰ ما جَرىٰ بِهِ قَضاؤُکَ فی أولِیائِکَ الَّذینَ استَخلَصتَهُم لِنَفسِکَ وَ دینِکَ، إذِ اختَرتَ لَهُم جَزیلَ ما عِندَکَ مِنَ النَّعیمِ المُقیمِ الَّذی لا زَوالَ لَهُ وَ لَا اضمِحلالَ، بَعدَ أن شَرَطتَ عَلَیهِمُ الزُّهدَ فی دَرَجاتِ هٰذِهِ الدُّنیا الدَّنِیَّةِ (وَ زُخرُفِها) وَ زِبرِجِها، فَشَرَطوا لَکَ ذٰلِکَ وَ عَلِمتَ مِنهُمُ الوَفاءَ بِهِ، فَقَبِلتَهُم وَ قَرَّبتَهُم وَ قَدَّمتَ لَهُمُ الذِّكرَ العَلِیَّ وَ الثَّناءَ الجَلِیَّ، وَ أهبَطتَ عَلَیهِم مَلائِكَتَکَ و كَرَّمتَهُم بِوَحیِکَ وَ رَفَدتَهُم بِعِلمِکَ‏.^۳

۰.خداوندا! تو را سپاس بر آنچه تقدیر تو در باره دوستانت جارى شده است؛ آنان که ایشان را براى خودت و آیینت، خالص ساخته‏اى، آن گاه که برایشان نعمتی فراوان از آنچه پیش توست، برگزیدى؛ نعمتى همیشگى که آن را زوال و نابودى نیست، پس از آن که پارسایى در این دنیاى پست و [نیز پارسایی به] زرق و برق آن را بر آنان شرط کردى. آنان نیز با تو چنین شرط کردند و