اساس آیات متعدّدی^۱ در آن جا از هر چه بخواهند، بهره می‏برند:

۰.(لَهُم مَا یَشَاءُونَ عِندَ رَبِّهِمْ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْکبِیرُ.^۲

۰.هر چه بخواهند، نزد پروردگارشان براى آنها فراهم است. این است فضل [و بخشش] بزرگ).

از این آیات می‏توان برداشت نمود که هر یک از اهل بهشت، در واقع، نماینده خداى سبحان در فرمان‏روایی مطلق خواهند بود.

در روایتى در توصیف اهل بهشت، از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده که فرشته از جانب خداوند سبحان نزد آنها مى‏آید و پس از ابلاغ سلام خدا، نامه او را تحویل آنها مى‏دهد. متن نامه این است:

۰.مِنَ الحَیَّ القَیّومِ الَّذی لا یَموتُ إلَى الحَیَّ القَیّومِ الَّذی لا یَموتُ! أمّا بَعدُ، فَإنّى أَقولُ لِلشَیءِ کُن فَیَکونُ وَ قَد جَعَلتُکَ الیَومَ تَقولُ لِلشَّیءِ کُن فَیَکونُ.^۳

۰.از زنده بر پا دارنده نامیرا، به زنده بر پا دارنده نامیرا. امّا بعد، من به چیزی می‏گویم: «پدید بیا» و آن پدید می‏آید. امروز، تو را این ‏گونه قرار دادم که به چیزی بگویی: «پدید بیا» و آن پدید بیاید.

گفتنى است که این روایت از نظر سند، ضعیف است و در منابع روایی هم نیامده است؛ ولی مضمون ذیل آن، مورد تأیید آیاتى است که بدانها اشاره شد.

بهشتیان، نه‏تنها هر چه بخواهند براى آنان فراهم است، بلکه خداوند منّان، نعمت‏هایى را که در اختیارشان قرار مى‏دهد، بیش از دلخواه و فوق تصوّر آنان است. آیات زیر، به روشنى بر این معنا دلالت دارند:

۰.(لَهُم مَا یَشَاءُونَ فِیهَا وَ لَدَیْنَا مَزِیدٌ.^۴

بر اساس آنچه مفسّران گفته‏اند، «ورود» در این جا به معناى دخول نیست؛ بلکه به معناى حضور و اشراف است و این، همان چیزى است که در روایات، به «صراط» تعبیر شده است؛ یعنى پُلى که روى دوزخ کشیده مى‏شود و همه باید از آن عبور کنند. مؤمنان به نسبت درجات ایمان و عمل صالحى که دارند، با سرعت از آن مى‏گذرند؛ ولى مجرمان در دوزخ سقوط مى‏کنند. این معنا در ادامه آیه‏اى که گذشت، آمده است:

۰.(ثُمَّ نُنَجِّى الَّذِینَ اتَّقَوا وَ نَذَرُ الظَّالِمِینَ فِیهَا جِثِیًّا.^۱

۰.سپس آنها را که تقوا پیشه کردند، از آن رهایى مى‏بخشیم و ظالمان را در حالى که [از ضعف و ذلّت] به زانو در آمده‏اند، در آن رها مى‏سازیم).

آیات دیگرى نیز به عبور از «صراط» اشاره دارند؛^۲ امّا در روایات، این موضوع، با صراحت بیان شده است. از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود:

۰.إنَّ الصِّراطَ بَینَ أظهُرِ جَهَنَّمَ دَحضُ مَزَلَّةٍ.^۳

۰.همانا صراط بر روى جهنّم کشیده شده و لغزنده است.

همچنین از امام على علیه السلام روایت شده که مى‏فرماید:

۰.وَ اعلَمُوا أنَّ مَجازَ کُم عَلَى الصِّراطِ وَ مَزالِقِ دَحضِهِ وَ أهاویلِ زَلَلِهِ وَ تاراتِ أهوالِهِ!^۴

۰.بدانید که گذر شما از صراط است و از لغزشگاه‏هاى آن و هراس‏هاى لغزیدن‏هایش و وحشت‏هاى متناوبش!

دو. رفتن به سوی جایگاه نیکوکاران

در این مرحله، نیکوکاران با گذر از «صراط»، وارد بهشت جاوید می‏شوند و بر