263
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

ما به یقین، پیامبران خود و کسانى را که ایمان آورده‏اند، در زندگى دنیا و [در آخرت در] روزى که گواهان به پا مى‏خیزند، یارى مى‏دهیم).

بجز خداوند سبحان - که انسان در هر حال در محضر اوست -،۱ گواهان دیگرى نیز مراقب اعمال اویند. آنان در صحنه قیامت، شهادت خود را ادا مى‏کنند. در این جا به شمارى از آنها اشاره مى‏کنیم:

الف - پیامبران

نخستین دسته از گواهان روز جزا، پیامبران هستند که بر اعمال امّت خود، گواهى مى‏دهند. خداوند در باره عیسى علیه السلام مى‏فرماید:

۰.(یوْمَ ٱلْقِیامَةِ یكُونُ عَلَیهِمْ شَهِیدًا.۲

۰.روز قیامت، بر آنها گواه خواهد بود).

و در آیه‏ای دیگر مى‏فرماید:

۰.(وَ یوْمَ نَبْعَثُ فِى كُلِّ أُمَّةٍ شَهِیدًا عَلَیهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَ جِئْنَا بِكَ شَهِیدًا عَلَىٰ هَٰؤُلاَءِ.۳

۰.[به یاد آورید] روزى را که از هر امّتى، گواهى از خودشان بر آنها بر مى‏انگیزیم و تو را گواه بر آنان قرار مى‏دهیم).

و در آیه‏ای دیگر مى‏فرماید:

۰.(فَكَیفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰؤُلاَءِ شَهِیدًا.۴

1.. (وَ مٰا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَ مٰا تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لٰا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلّٰا كُنّٰا عَلَيْكُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَ مٰا يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقٰالِ ذَرَّةٍ فِي ٱلْأَرْضِ وَ لٰا فِي ٱلسَّمٰاءِ وَ لٰا أَصْغَرَ مِنْ ذٰلِكَ وَ لٰا أَكْبَرَ إِلّٰا فِي كِتٰابٍ مُبِينٍ؛ در هیچ حال [و اندیشه‏ای] نیستی و هیچ قسمتی از قرآن را تلاوت نمی‏کنی و هیچ عملی را انجام نمی‏دهید مگر این که ما ناظر بر شما هستیم آن هنگام که وارد آن می‏شوید، و هیچ چیزی در زمین و آسمان از پروردگار تو پنهان نمی‏ماند، به اندازۀ سنگینی ذرّه‏ای و نه کوچک‏تر از آن و نه بزرگ‏تر از آن، مگر این که [همۀ آنها] در کتاب آشکار [و لوح محفوظ علم خداوند] ثبت است) (یونس: آیۀ ۶۱).

2.. نساء: آیۀ ۱۵۹.

3.. نحل: آیۀ ۸۹.

4.. نساء: آیۀ ۴۱.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
262

پس کسى که نامه اعمالش به دست راستش داده شود * به زودى حساب آسانى براى او مى‏شود * و خوش‏حال به خانواده‏اش باز می‏گردد).

ج - نشانه پرونده تبهکاران

پرونده تبهکاران، در قیامت به صورتى اهانت‏آمیز از پشت سر و به دست چپ آنها داده مى‏شود:

۰.(وَ أَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ * فَسَوْفَ یدْعُوا ثُبُورًا * وَ یصْلَىٰ سَعِیرًا * إِنَّهُ كَانَ فِى أَهْلِهِ‏مَسْرُورًا.۱

۰.امّا کسى که نامه اعمالش به پشت سرش داده شود * به زودى [به زاری]، مرگ [خود] را فرا مى‏خواند * و در شعله‏هاى سوزان آتش مى‏سوزد * او در میان خانواده‏اش شادمان بود).

۰.(وَ أَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَیقُولُ یالَیتَنِى لَمْ أُوتَ كِتَابِیهْ * وَ لَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِیهْ.۲

۰.امّا کسى که نامه اعمالش را به دست چپش بدهند، مى‏گوید:‏ اى کاش هرگز نامه اعمالم را به من نمى‏دادند * و نمى‏دانستم حساب من چیست!).

بنا بر این، گونه دادنِ نامه اعمال به اهل محشر، نتیجه داورى را در باره آنها پیش از محاسبه، مشخّص مى‏نماید.

سه. حضور گواهان

یکى از حوادث بُهت‏آور و حیرت‏انگیز روز جزا، حضور گواهان مختلفى است که در دنیا ناظر و مراقب اعمال و رفتار انسان بوده‏اند. از این رو، قرآن روز قیامت را روز قیام گواهان نامیده است:

۰.(إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَ الَّذِینَ ءَامَنُوا فِى الْحَیَوٰةِ الدُّنْیَا وَ یَوْمَ یَقُومُ الأَشْهَادُ.۳

1.. انشقاق: آیۀ ۱۰ ـ ۱۳.

2.. حاقّه: آیۀ ۲۵ ـ ۲۶.

3.. مؤمن: آیۀ ۵۱.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1879
صفحه از 687
پرینت  ارسال به