حَلالاً، وَ یَرکَبُ حَلالاً، وَ ینکِحُ حَلالاً، وَ مَن عَدا ذٰلِکَ کانَ عَلَیهِ حَراماً... .

۰.(وَ لٰا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لٰا یُحِبُّ ٱلْمُسْرِفِینَ)،^۱ أتَرَى اللهَ ائتَمَنَ رَجُلاً عَلیٰ مالٍ خَوَّلَ لَهُ أن یشتَرِی فَرَساً بِعَشَرَةِ آلافِ دِرهَمٍ وَ یجزیهِ فَرَسٌ بعِشرینَ دِرهَماً؟... وَ قالَ: (وَ لٰا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لٰا یُحِبُّ ٱلْمُسْرِفِینَ)؟!^۲

۰.آیا فکر مى‏کنى خداوند که به کسى چیزى داده، به خاطر این است که در پیشگاه او احترام دارد و به کسى که چیزى نداده، براى این است که در نظر او خوار و بى‏مقدار است؟ نه، بلکه اموال، از آنِ خداست و نزد انسان‏ها به امانت مى‏گذارد و به آنان اجازه مى‏دهد که با رعایت میانه‏روى بخورند و بپوشند و ازدواج کنند و وسیله سوارى بخرند و سوار شوند و بیش از آن را به مؤمنان نیازمند بدهند و این ‏گونه، آنها را از پریشانى برهانند. پس هر که چنین کند، آنچه مى‏خورد و مى‏نوشد و سوار مى‏شود و ازدواج مى‏کند، حلال است و هر که از این حد تجاوز کند، بر او حرام خواهد بود... [همان طور که خداوند سبحان مى‏فرماید:] (اسراف نکنید. خدا اسرافکاران را دوست ندارد). آیا خیال مى‏کنى خداوند که مالى را به امانت به مردى داده، او حق دارد اسبى را به ده‏هزار درهم بخرد، در حالى که اسب بیست درهمى هم برایش کافى است؟... حال آن که [خداوند سبحان] فرموده است: (اسراف نکنید. خداوند اسرافکاران را دوست ندارد)؟!

همچنین انباشتن ثروت و هزینه نکردن آن در مصارفى که خداوند سبحان معیّن کرده، با عقیده به مالکیت الهى سازگار نیست، چنان که امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:

۰.إنَّما أعطاکُمُ اللهُ هٰذهِ الفُضولَ مِنَ الأَموالِ لتُوَجِّهوها حَیثُ وَجَّهَها اللهُ عز و جل، وَ لَم یُعطِکُموها لِتَکنِزوها.^۳

عبودیت الهى مى‏فرماید:

۰.ألّا یَرَى العَبدُ لِنَفسِهِ فیما خَوَّلَهُ اللهُ إِلَیهِ مِلکاً؛ لِأَنَّ العَبیدَ لا یَکونُ لَهُم مِلکٌ، یَرَونَ المالَ مالَ اللهُ یَضَعونَهُ حَیثُ أَمَرَهُمُ اللهُ تَعالىٰ بِهِ... فَإِذا لَم یَرَ العَبدُ لِنَفسِهِ فیما خَوَّلَهُ اللّهُ تَعالىٰ مِلکاً، هانَ عَلَیهِ الإنفاقُ فیما أَمَرَهُ اللهُ تَعالىٰ أَن یُنفِقَ فیهِ.^۱

۰.بنده، آنچه را خدا به او بخشیده، دارایى خود نداند؛ چرا که بندگان، دارایى ندارند و همه دارایى‏ها را از آنِ خدا مى‏دانند و آن را در همان جا هزینه می‏کنند که خداى متعال به آنان فرمان داده است.... پس هنگامى که بنده، آنچه را خداى متعال به او سپرده، دارایى خود نداند، خرج کردن در مواردى که خداى متعال فرمان داده است، بر او آسان خواهد شد.

۲. پرهيز از اتراف و اسراف

پیشگیرى و پرهیز از اتراف و اسراف، یکى دیگر از آثار مهمّ عملىِ عقیده به مالکیت الهى است؛ زیرا کسى که خداى سبحان را مالک حقیقى اموال خود مى‏داند، مبناى مصرف او، رضاى مالک حقیقى است و از این رو، به خود اجازه نمى‏دهد در راهى که خدا راضى نیست، چیزى را مصرف نماید. بنا بر این، عقیده به مالکیت خدا، نه‏تنها مانع مصرف مال در مواردی است که حرام اعلام شده‏اند، بلکه موجب مى‏شود انسان اموال خود را در مصارفى که افزون بر نیاز اوست و اسراف و تبذیر نامیده مى‏شوند، هزینه نکند. این معنا در روایتى از امام صادق علیه السلام بدین ‏سان بیان شده است:

۰.«أتَرَى اللّٰهَ أعطىٰ مَن أعطىٰ مِن کَرامَتِهِ عَلَیهِ، وَ مَنَعَ مَن مَنَعَ مِن هَوانٍ بِهِ عَلَیهِ؟! لا، وَ لٰکنَّ المالَ مالُ اللّهِ، یَضَعُهُ عِندَ الرَّجُلِ وَدائِعَ، وَ جَوَّزَ لَهُم أن یَأکُلُوا قَصداً، وَ یَشرَبوا قَصداً، وَ یَلبَسوا قَصداً، وَ یَنکِحوا قَصداً، وَ یَرکَبوا قَصداً، وَ یَعودوا بِما سِوىٰ ذٰلِکَ عَلیٰ فُقَراءِ المُؤمِنینَ، وَ یَلُمّوا بِهِ شَعَثَهُم؛ فَمَن فَعَلَ ذٰلِکَ کانَ ما یَأکُلُ حَلالاً، وَ یَشرَبُ