145
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

همچنین امیر مؤمنان علیه السلام آفرینش جهان هستى را یکى از دلایل و جلوه‏های ربوبیّت الهى شمرده است:

۰.أتقَنَ ما أرادَ مِن خَلقِهِ مِنَ الأَشباحِ كُلِّها، لا بِمِثالٍ سَبَقَ إلَیهِ، وَ لا لُغوبٍ دَخَلَ عَلَیهِ فی خَلقِ ما خَلَقَ لَدَیهِ. اِبتَدَأَ ما أرادَ ابتِداءَهُ، وَ أنشَأَ ما أرادَ إنشاءَهُ عَلیٰ ما أرادَ مِنَ الثَّقَلَینِ الجِنِّ وَ الإِنسِ؛ لِیعرِفوا بِذٰلِکَ رُبوبِیَّتَهُ.۱

۰.آنچه را از آفرینش همه اشخاص [گوناگون] خواست، استوار داشت، نه با نمونه‏اى که بر او گذشته باشد و نه واماندگى‏اى که در آفرینش آنچه در پیشاپیش خود آفرید، بر او وارد شده باشد. آغازگرى کرد آنچه را که آغازگرىِ آن را خواست، و پدید آورد آنچه را که پدید آوردنِ آن را خواست، بنا بر آنچه از ثقلین [یعنى] جن و انس، مى‏خواست تا بِدان، ربوبیّت او را بشناسند.

و نیز فرموده است:

۰.الحَمدُ لِلهِ الَّذی لا مِن شَی‏ءٍ كانَ، وَ لا مِن شَی‏ءٍ كَوَّنَ ما قَد كانَ... مُستَشهِدٌ بِكُلِّیَّةِ الأَجناسِ عَلىٰ رُبوبِیَّتِهِ‏.۲

۰.ستایش، براى خدایى است که از چیزى به وجود نیامده و آنچه را موجود کرده است، از چیزى به وجود نیاورده است... و همه گروه‏هاى موجودات را بر ربوبیّتش گواه گرفته است.

امام رضا علیه السلام نیز مى‏فرماید:

۰.الحَمدُ لِلهِ فاطِرِ الأَشیاءِ إنشاءً وَ مُبتَدِعِهَا ابتِداعاً، بِقُدرَتِهِ وَ حِكمَتِهِ؛ لا مِن شَیءٍ فَیَبطُلَ الاِختِراعُ، وَ لا لِعِلَّةٍ فَلا یَصِحَّ الاِبتِداعُ، خَلَقَ ما شاءَ كَیفَ شاءَ مُتَوَحِّداً بِذٰلِکَ لِإِظهارِ حِكمَتِهِ وَ حَقیقَةِ رُبوبِیَّتِهِ.۳

۰.ستایش، از آنِ خداست که به توانایى و فرزانگى خود، پدید آورنده اشیا از

1.. الکافی: ج۱ ص۱۴۲ ح۷.

2.. التوحید: ص۶۹ و ۷۱ ح۲۶.

3.. الکافی: ج۱ ص۱۰۵ ح۳.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
144

کار رفته‏اند. افزون بر این، واژه «رِبّیون» در آیه (قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ؛۱ مردان الهىِ فراوانى همراه آنان جنگیدند)، به معناى گروه‏هاى فراوان است، هر چند برخى این واژه را نیز به معناى عالمان الهى و منسوب به خداوند دانسته‏اند.

جلوه‏های ربوبيّت الهى

هنگامى که واژه «ربّ» براى آفریدگار جهان یا به تعبیر قرآن، (رَبُّ کُلِّ شَىْ‏ءٍ؛۲ پروردگار هر چیز) استعمال مى‏شود، گستره مفهومى وسیعى دارد که با در نظر گرفتن آن، مى‏توان ربوبیّت الهى را تفسیر کرد. از این رو، آشنایى با جلوه‏ها و ویژگى‏هاى ربوبیّت الهى، ضرور است.

مهم‏ترین جلوه‏های ربوبیّت الهى و برجسته‏ترین ویژگى‏هایى که قرآن کریم در کنار نام «ربّ» براى خداوند سبحان ذکر کرده، عبارت ‏اند از:

۱. آفرينش همه پديده‏ها

نخستین جلوه ربوبیّت الهى، آفرینش همه پدیده‏هاست که به روشنی بر قدرت و حکمت آفریدگار جهان دلالت دارد. این ویژگى، در شمارى از آیات، مطرح شده است، مانند:

۰.(ذٰلِكُمُ ٱللّٰهُ رَبُّكُمْ خالِقُ كُلِّ شَیْءٍ.۳

۰.آن است خداوند، پروردگار شما، که آفریننده همه چیز است).

۰.(أَلٰا لَهُ ٱلْخَلْقُ وَ ٱلْأَمْرُ تَبارَكَ ٱللّٰهُ رَبُّ ٱلْعالَمِینَ.۴

۰.آگاه باشید که آفرینش و تدبیر [جهان]، از آنِ او [و به فرمان او] است. پُربرکت [و زوال‏ناپذیر] است خداوندى که پروردگارِ جهانیان است!).

1.. آل عمران: آیۀ ۱۴۶.

2.. انعام: آیۀ ۱۶۴.

3.. غافر: آیۀ ۶۲. نیز، ر. ک: انعام: آیۀ ۱۰۲.

4.. اعراف: آیۀ ۵۴.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1872
صفحه از 687
پرینت  ارسال به