یُحِبُّ ما دامَ مِن عَمَلٍ صالِحٍ، وَ إن کانَ یَسیراً.^۱

۰.از افراط و تندروى در دین بپرهیزید؛ زیرا خداوند، آن را آسان قرار داده است. پس، از دین، آنچه توانش را دارید، برگیرید، که خداوند کار خوب مستمر را هرچند اندک باشد، دوست دارد.

بنا بر این، راه مستقیم الهى، گشاده، گسترده و مطابق با توانایى‏هاى انسان باایمان است و اسلام به عنوان برنامه پیمودن این راه، هیچ تنگنایى را براى بشر ایجاد ننموده و مقرّرات آن به دلیل هماهنگى با فطرت، سهل و سبک‏بار است. کسانى که بر اساس نداى فطرت خود و اطاعت از خداى رحمان، معقولانه و خالصانه پا به این راه مى‏نهند و از وسوسه و اغواى شیطان دورى مى‏کنند و در انجام عبادات و برنامه‏هاى دینى بر خود سخت نمى‏گیرند، از سنّت پیام‏آور این دین پیروى نموده و گام به مسیر سعادت ابدى و صراط مستقیم نهاده‏اند.

۵. وضوح و روشنى

پنجمین ویژگى «صراط مستقیم»، وضوح و روشنى است. همه آیاتى که می‏گویند دین، ریشه در فطرت آدمى دارد،^۲ گواه این مدّعایند، مانند:

۰.(فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ ٱللهِ ٱلَّتِى فَطَرَ ٱلنَّاسَ عَلَیْهَا.^۳

۰.پس، روى خود را حق‏گرایانه، به سوى این دین فرا دار، با همان سرشتى که خدا مردم را بر آن سرشته است).

نیازى به توضیح نیست که معارف فطرى، بدیهى و روشن هستند. بنا بر این، ادلّه فطرى بودن دین، دلیل وضوح و روشنى صراط مستقیم نیز هستند.

بُعِثتُ بِالحَنیفیَّةِ السَّمحَةِ، وَ مَن خالَفَ سُنَّتی فَلَیسَ مِنّی.^۱

۰.من با دینى حق‏گرا و راحت برگزیده شده‏ام و هر که با روش من مخالفت کند، از من نیست.

در نقل دیگرى آمده است:

۰.بُعِثتُ إلَیکُم بِالحَنیفیَّةِ السَّمحَةِ السَّهلَةِ البَیضاءِ.^۲

۰.من دینى حق‏گرا، راحت، آسان و روشن برایتان آورده‏ام.

یکى از یاران پیامبر خدا به نام عثمان بن مظعون، روزها روزه مى‏گرفت و شب‏ها را به عبادت مى‏گذراند و از این رو توجّهى به زندگى زناشویى و مسائل خانوادگى نداشت. روایت شده که همسرش موضوع را با پیامبر صلی الله علیه و آله در میان گذاشت. پیامبر صلی الله علیه و آله پس از شنیدن شکایت وى، با خشم نزد عثمان آمد. عثمان که مشغول نماز خواندن بود، با دیدن پیامبر صلی الله علیه و آله نماز خود را زود تمام کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله خطاب به او فرمود:

۰.یا عُثمانُ! لَم یُرسِلنِی اللّهُ تَعالىٰ بِالرَّهبانِیَّةِ، وَ لٰکِن بَعَثَنی بِالحَنیفیَّةِ السَّهلَةِ السَّمحَةِ، أصومُ وَ اُصَلّی، وَ ألمِسُ أهلی، فَمَن أحَبَّ فِطرَتی فَلیَستَنَّ بِسُنَّتی، وَ مِن سُنَّتِی النِّکاحُ.^۳

۰.اى عثمان! خداوند متعال، مرا به رهبانیت نفرستاده؛ بلکه مرا با آیین یکتاپرستىِ راحت و آسان فرستاده است. من، هم روزه مى‏گیرم و هم نماز مى‏خوانم و هم با همسرم آمیزش مى‏کنم. پس هر که آیین مرا دوست دارد، از سنّت من پیروى کند و از سنّت من، آمیزش کردن است.

در روایتى دیگر از ایشان آمده که فرمود:

۰.إیّاکُم وَ التَّعمُّقَ فِی الدّینِ، فَإنَّ اللهَ قَد جَعَلَهُ سَهلاً، فَخُذوا مِنهُ ما تُطیقونَ، فَإنَّ اللهَ