العَمَلَ، فَكُلُّ أمرٍ یَعمَلُهُ یَبدَاُ فیهِ بِـ (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ) فَإِنَّهُ یُبارَکُ لَهُ فیهِ.^۱

۰.بنده هر گاه بخواهد بخواند^۲ یا کارى انجام دهد و «بسم اللّٰه‏» بگوید، معنایش این است که من با این نام، این کار را انجام مى‏دهم. پس هر کارى را که انجام مى‏دهد، اگر با «بسم اللّٰه الرحمن الرحیم» آغاز کند، در آن کار به او برکت داده مى‏شود.

دسته سوم: احادیثى که دلالت دارند اگر کارى با نام خدا آغاز شود، آمرزش الهى را به دنبال دارد، مانند این روایت که از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است:

۰.مَنِ ابتَدَأَ بِأَمرٍ وَ قالَ: «بِسمِ اللهِ»، غَفَرَ اللهُ لَهُ.^۳

۰.هر کس کارى را با «بسم اللّٰه‏» آغاز کند، خداوند، او را مى‏آمرزد.

دسته چهارم: احادیثى که تصریح مى‏کنند کارهاى مهم اگر بدون نام خدا آغاز شوند، «اجذم (ناقص)» یا «ابتر (نافرجام)» خواهند بود، چنان که از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود:

۰.كُلُّ أمرٍ ذی بالٍ لا یُبدَأُ فیهِ بِـ «بِسمِ اللهِ» فَهُوَ أجذَمُ.^۴

۰.هر کارِ بااهمّیتى که با نام خدا آغاز نشود، دُم‏بریده است.

در این جا ممکن است این پرسش مطرح شود که: بسیارى از کارهاى بزرگ بدون نام خداى سبحان آغاز مى‏شوند و به پایان مى‏رسند. بنا بر این، مقصود از ناقص و نافرجام ماندن کارها بدون نام خدا چیست؟

پاسخ، این است که آغاز کار با نام خداوند متعال، سبب مى‏شود که کار، صبغه الهى پیدا کند، چنان که در روایتى از امام رضا علیه السلام در تفسیر «بسم اللّٰه‏» مى‏خوانیم:

۵. سرآغازِ نماز

از ویژگى‏هاى «بسم اللّٰه الرحمن الرحیم»، این است که قرائت همه نمازها با آن آغاز مى‏شود. ابن‏ عبّاس مى‏گوید:

۰.كانَ النَّبِی صلی الله علیه و آله یفتَتِحُ صَلاتَهُ بِـ (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ).^۱

۰.پیامبر صلی الله علیه و آله نمازش را با (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ) آغاز مى‏کرد.

این ویژگى از آن جا نشئت مى‏گیرد که بر اساس روایات فراوانى که در منابع روایى شیعه و اهل سنّت آمده، «بسمله» جزو سوره حمد و نخستین آیه آن است^۲ و با توجّه به این که در همه نمازها، قرائت سوره حمد پس از تکبیرة الإحرام واجب است، «بسمله» سرآغاز همه نمازها شمرده مى‏شود.

۶. سرآغاز هر كار

در احادیث فراوانى توصیه و تأکید شده است که مسلمانان، همه کارهاى خود را با نام خداى سبحان آغاز کنند. این احادیث را مى‏توان به چند دسته تقسیم کرد:

دسته اوّل: احادیثى که به طور مطلق توصیه مى‏کنند که همه کارها با نام خدا آغاز شوند، مانند این روایت که از امام علی علیه السلام نقل شده است:

۰.قولوا عِندَ افتِتاحِ كُلِّ أمرٍ صَغیرٍ أو عَظیمٍ: (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ).^۳

۰.در شروع هر کارى، کوچک یا بزرگ، بگویید: «بسم اللّٰه الرحمن الرحیم».

دسته دوم: احادیثى که مى‏گویند آغازِ کار با نام خدا، موجب برکت آن خواهد بود، مانند روایتی که از امام علی علیه السلام این گونه وارد شده است:

۰.إنَّ العَبدَ إذا أرادَ أن یَقرَأَ أو یَعمَلَ عَمَلاً وَ یَقولُ: «بِسمِ اللّٰهِ»؛ أی بِهٰذَا الاِسمِ أعمَلُ هٰذَا