بِعَذَابٍ أَلِیمٍ)۱ و قول الشاعر: تحیّة بینهم ضرب وجیع.۲
۰.آن، کاربردى از سر تمسخر و مبالغه است، مانند آیه (او را به عذابى دردناک بشارت بده) و یا شعر شاعر: درود و سلام میان آنان، کتکى دردناک است!
در باره معناشناسی «هدایت»، چند نکته شایان توجّه است:
یک. واژه «هدایت» ذاتاً داراى بار مثبت مفهومی است، هر چند با قرینه، در مصادیق منفى نیز به کار مىرود.
دو. «هدایت» بر پنج رکن، استوار است: ۱. هدایت کننده، ۲. هدایت شونده، ۳. حق بودن مقصد از منظرِ هدایت کننده یا به ادّعاى او، ۴. درست بودن راهِ رسیدن به مقصد، ۵. توأم بودن راهنمایى با لطف.
سه. «هدایت» شامل راهنمایى در امور مادّى و معنوى است.
چهار. کاربردهاى «هدایت»، اعم از نشان دادن راه و رساندن به مطلوب است.
کاربردهای «هدايت» در قرآن
در قرآن کریم، واژه «هدایت» به کار نرفته؛ ولى کلمات برگرفته از آن، ۳۱۶ بار به کار رفتهاند: هفت بار در معناى قربانى،۳ دو بار به معناى «هدیه»۴ و سایر موارد در معناى ارائه طریق (اعم از مادّى، معنوى، تکوینى، تشریعى، خیر و شر) که همین معنا در این جا بررسى میگردد.
قرآن کریم، واژههاى برگرفته از مادّه «هدایت» را در مصادیق فراوانى به کار برده است، به گونهاى که برخى گفتهاند هیچ لفظى مانند آن داراى وجهها و کاربردهاى مختلف نیست.۵ در مجموع، ۲۷ کاربرد براى مشتقّات این واژه ذکر
