267
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

پس هر کس هم‏وزن ذرّه‏اى کار خیر انجام دهد، آن را مى‏بیند * و هر کس هم‏وزن ذرّه‏اى کار بد کند، آن را مى‏بیند).

تجسّم اعمال در قیامت، از ظاهر این آیات قابل استنباط است. همچنین روایات فراوانى، این برداشت را تأیید مى‏کنند.۱ از امام على علیه السلام نقل شده است که فرمود:

۰.أعمالُ العِبادِ فی عاجِلِهِم، نَصبُ أعیُنِهِم فی آجالِهِم.۲

۰.کارهایى که بندگان در دنیا مى‏کنند، در آخرت در مقابل چشمان آنهاست.

پنج. تشکیل محکمه عدل الهی

همه حوادثى که تا کنون، براى تبیینِ جلوه‏هاى مالکیت و فرمان‏روایی خداى سبحان در روز جزا، بدانها اشاره شد، در واقع، مقدّمات تشکیلِ محکمه عدل الهى در روز جزا هستند و حقیقتاً هیچ بیان و بنانى قادر به تبیین و توصیفِ عظمت و اُبّهتِ این محکمه نیست. در صحنه این دادگاه - که وسعت آن، گنجایش حضور همه جن و انس را از اوّلین تا آخرین دارد -، از یک سو انبیا و اوصیاى آنان صف کشیده‏اند و از سوى دیگر، فرشتگان، صف در صف ایستاده و آماده اجراى اوامر الهى هستند و میلیاردها میلیارد انسان و پرى، در گروه‏هاى مشخّص، آماده حسابرسى!

همه چیز براى تشکیل دادگاه روز جزا و صدور حکم عادلانه احکم الحاکمین، آماده است. در پرونده اعمال، همه کارهاى نیک و بد، کوچک و بزرگ ثبت شده است. پیشوایان الهى، گواه اعمال پیروان خویش‏ اند. فرشتگان گواهى مى‏دهند. زمین گواهى مى‏دهد. اعضا و اجزاى بدن انسان، شهادت مى‏دهند و صحنه عمل، نمایش داده مى‏شود.

1.. ر. ک: میزان الحکمة: ج۸ ص۱۸۳ (تجسّم اعمال).

2.. نهج البلاغة: حکمت ۷.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
266

وقتى به آن مى‏رسند، گوش‏ها و چشم‏ها و پوست‏هاى تنشان به آنچه مى‏کردند، گواهى مى‏دهند * آنها به پوست‏هاى تنشان مى‏گویند: چرا بر ضدّ ما گواهى دادید؟! [آنها جواب] مى‏گویند: همان خدایى که هر موجودى را به نطق در آورده، ما را گویا ساخته است).

چهار. تجسّم اعمال

بر پایه شمارى از آیات قرآن، افزون بر پرونده مکتوب اعمال و حضور گواهانِ گوناگون و گواهی دادن آنها به کارهایى که انسان در دنیا انجام داده، عمل نیک و بد او در روز جزا مجسّم مى‏گردند:

الف - حاضر یافتن عمل

قرآن کریم تصریح مى‏کند که انسان، عمل خود را در قیامت حاضر مى‏یابد:

۰.(وَ وَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِراً وَلاَ یَظْلِمُ رَبُّك أَحَداً.۱

۰.همه اعمال خود را حاضر مى‏بینند و پروردگارت به هیچ‏ کس ستم نمى‏کند).

۰.(یَوْمَ تَجِدُ کلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَهَا وَبَیْنَهُ أَمَدَا بَعِیدًا.۲

۰.روزى که هر کس، آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر مى‏بیند و آرزو مى‏کند که میان او و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زمانى زیادى باشد).

ب - دیدن عمل

در سوره زلزال مى‏خوانیم که انسان در قیامت، حتّى کوچک‏ترین کار نیک و بد خود را مى‏بیند:

۰.(فَمَن یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ * وَ مَن یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ.۳

1.. کهف: آیۀ ۴۹.

2.. آل ‏عمران: آیۀ ۳۰.

3.. زلزال: آیۀ ۷ ـ ۸ .

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2436
صفحه از 687
پرینت  ارسال به