فِی الصَّیفِ، فَكانَ یَقولُ لَها: (أَنّٰى لَكِ هٰذٰا) فَتَقولُ: (هُوَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ إِنَّ اللّٰهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشٰاءُ بِغَيْرِ حِسٰابٍ)^۱.^۲

۰.هنگامی که مریم علیها السلام به بلوغ رسید، به محراب رفت و پرده‌ای برای خود آویخت و کسی او را نمی‌دید. [تنها] زکریّا علیه السلام وارد محراب او می‌شد و در زمستان، میوه‌های تابستانه و در تابستان، میوه‌های زمستانه را نزد او می‌دید. پس می‌گفت: (این از کجا برای تو [آمده] است؟) مریم علیها السلام می‌گفت: (آن، از جانب خداست. خدا به هر کس بخواهد، بی حساب روزی می‌دهد).

۰.إنَّ زَكَرِیّا لَمّا دَعا رَبَّهُ أن یَهَبَ لَهُ ذَكَراً فَنادَتهُ المَلائِكَةُ بِما نَادَتهُ بِه، اُحَبَّ أن یَعلَمَ أنَّ ذٰلِکَ الصَّوتَ مِنَ اللهِ، اُوحِىَ، إلَیهِ أنَّ آیَةَ ذٰلِکَ أن یُمسَکَ لِسانُهُ عَن الكَلامِ ثَلاثَةَ أیّامٍ. قالَ: فَلَمّا أُمسِکَ لِسانُهُ وَ لَم یَتَكَلَّم عَلِمَ أَنَّهُ لا یَقدِرُ عَلَىٰ ذٰلِکَ إلّا اللهُ، وَ ذٰلِکَ قَولُ اللهِ: (رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَةً قٰالَ آيَتُكَ أَ لّٰا تُكَلِّمَ النّٰاسَ ثَلاٰثَةَ أَيّٰامٍ إِلّٰا رَمْزاً)^۳.^۴

۰.وقتی زکریّا علیه السلام از خداوند خواست که پسری به او ببخشد، فرشتگان [با دادن بشارت به ولادت یحیی علیه السلام] آنچه را باید، به او گفتند و او دوست داشت که بداند آن صدا، از جانب خداوند است. خداوند به او وحی کرد که نشانه [وحیانی بودنِ] آن سخن، این است که تا سه روز، زبانش از سخن گفتن باز می‌ماند. پس چون زبان او بند آمد و [سه روز] سخن نگفت، پی برد که چنین کاری، جز از خداوند ساخته نیست. این است معنای سخن خداوند که فرمود: (پروردگارا! برای من نشانه‌ای قرار بده. فرمود: نشانه‌ات این است که سه روز با مردم، جز به اشاره سخن نمی‌گویی).

علّامه طباطبایى، ابتدا انکار شدید یکى از مفسّران را نسبت به این دو

خود با قرآن، اشاره کرده و این نکته را شیوه‏اى براى به کارگیرى و یا نقد روایات منسوب به خویش معرّفى کرده‏اند. براى نمونه، امام باقر علیه السلام مى‏فرماید:

۰.إذا جاءَكُم عَنّا حَدیثٌ فَوَجَدتُم عَلَیهِ شاهِداً أو شاهِدَینِ مِن كِتابِ اللَّهِ فَخُذوا بِهِ، وَإلّا فَقِفوا عِندَهُ، ثُمَّ رُدّوهُ إلَینا حَتّىٰ یَستَبینَ لَكُم.^۱

۰.هر گاه حدیثى از ما به شما رسید، اگر یک یا دو گواه از کتاب خدا برایش پیدا کردید، آن را بپذیرید، و گرنه در باره آن، درنگ کنید و سپس آن را به ما باز گردانید تا [حقیقت] برایتان روشن شود.

پژوهشگر، در فرایند این قرینه‏یابى، به قرآن، دقیق‏تر مى‏نگرد. او مى‏تواند احتمال‏هاى مطرح شده در روایت را به سؤال تبدیل کند و آنها را در گفتگو با قرآن و استنطاق از آن، به کار گیرد؛ سؤال‏هایى برخاسته از درون روایت و در تناظر با قرآن.

این نگرش دقیق و عمیق، دقّت و حسّاسیت مفسّر را نسبت به لایه‏ها و ناگفته‏هاى آیه‏ها، افزایش مى‏دهد. این دقّتِ افزایش یافته و جهت گرفته، پژوهشگر را در سیر قرینه‏یابى، بویژه یافتن قرائن درون‏قرآنى، یارى مى‏دهد و او را به کشف برخى مفاهیم نو و نهفته در آیات، موفّق مى‏دارد. این برداشت‏هاى نو، هر گاه همراهى سیاق قرآنى و تأیید آیات متناظر را پشتیبان خود ببینند، مى‏توانند به روایت ضعیف السند یاد شده نیز اعتبار ببخشند و بر گنجینه روایات معتبر تفسیرى بیفزایند. نمونه قابل ارائه، دو روایت مرسل در باره حضرت مریم و زکریّا علیهما السلام است که از طریق ابو بصیر از امام صادق علیه السلام نقل شده و علّامه طباطبایی آن را تقویت کرده است:

۰.فَلَمّا بَلَغَت مَریَمُ صارَت فِی المِحرابِ وَ أَرخَت عَلىٰ نَفسِها سِتراً، وَ كانَ لا یَراهَا أَحَدٌ، وَ كانَ یَدخُلُ عَلَیها زَكَرِیّا المحرابَ فَیَجِدُ عِندَها فاكِهَةَ الصَّیفِ فِی الشِّتاءِ وَ فاكِهَةَ الشِّتاءِ