برایند همه مطالبِ گرد آمده را با ظاهر اوّلیه آیه مقایسه نمود. حاصل کار، تفسیرى است که در پیِ برآوردن و پیجوییِ بازتاب نور قرآن در دل و جان اهل بیت علیهم السلام است، نه آنکه تنها کنار هم قرار دهنده روایات ناظر به یک آیه باشد. بر این مبنا، همراه و همبر بودنِ قرآن و ائمّه علیهم السلام نمودِ نمایان‏ترى مى‏یابد و اگرچه کار مفسّر دشوار مى‏گردد، امّا نتیجه آن، قابلیت استناد بیشترى به معصومان علیهم السلام مى‏یابد.

می‌توان گفت که حتّى احتمال موفّقیت این شیوه در دستیابى به تعداد بیشتر احادیث، از اعتبار روش کهن و رایج می‏کاهد؛ زیرا در شیوه رایج در صورتى می‏توان جست و جو را پایان داد که از دست یافتن به احادیث بیشتر مأیوس شویم؛ امّا اگر احتمال بدهیم با اجرای شیوه‌ای دیگر، به احادیث بیشتری می‌توان دست یافت، نمی‌توانیم به روش پیشین اکتفا کنیم.

در عصر کنونى، مفسّر اگر به روایات تفسیرى اهمّیت مى‏دهد - که مى‏دهد - و اگر معتقد به کنار هم نهادن و نگاه مجموعى به آنهاست - که چنین است -، نمى‏تواند از جست و جوى احادیثى که هستند امّا در تفسیرهای روایى نیامده‏اند، چشم‏پوشى کند، بویژه رایانه و طریقه ابداعى و تسهیل‏ کننده «کلیدواژه‏ها» در کنار معجم‏هاى لفظى و موضوعى، دشوارىِ این شیوه را آن اندازه کاهش داده است که کوشش و صرف وقت در آن، به عسر و حرج نمی‌انجامد. در این میان، بهره‏گیری از فردی که قرآن و حدیث را در کنار هم و در ذهن خود داشته باشد، می‏تواند ارتباط‏های مفهومی میان قرآن و حدیث را روشن کند و ما را به روایاتِ بیشتر ره‌نمون شود؛ روایاتی که با آیه مورد نظر، ارتباط لفظی ندارند.

برای نمونه، در آیات سوره فلق، افزون بر روایات مربوط به «استعاذه» - که در تفاسیر روایی ذیل سوره ناس آمده‌اند - روایات مربوط به «شرّ» و «حسد» و حتّى روایات مربوط به «سِحر» نیز باید گردآوری و بررسى شوند.

روایات سِحر، یک نمونه دیگر براى آن است که نشان دهیم منظور از مفاهیم

سهولت قابل اثبات است؛ چراکه قضیّه کلّى و عمومىِ «هر سخن معصوم، مستند به آیه‏هاى قرآن است»، مى‏تواند به صورت این قضیّه موجبه جزئیّه که: «برخى از آیه‏هاى قرآن، به شکل سخن معصوم در آمده‏اند» منعکس گردد.

این موضوع، زمینه و دامنه جست و جوى ما را براى فهم آیات قرآنى، به پهنه همه روایات مى‏گسترد و از قلمرو محدود روایات تفسیرىِ مستقیم، بیرون مى‏برد و نه تنها شامل روایاتى می‌شود که دارای تضمین و تلمیح^۱اند، بلکه روایاتی را نیز در بر مى‏گیرد که به یکى از مفاهیم کلیدىِ مطرح شده در آیه ناظرند.

مثلاً براى فهم معنای دو سوره فلق و ناس و برداشت ائمّه علیهم السلام از این سوره‌ها، باید مفهوم «استعاذه» را در همه روایات پى گرفت؛ زیرا بر اساس قاعده بیان شده در حدیث قبلى، همه آنچه را ائمّه علیهم السلام در معناى «استعاذه» گفته‏اند، می‌توان به قرآن استناد داد. به سخن دیگر، در یک حرکت معکوس، خاستگاه قرآنیِ احادیثِ استعاذه را پی می‏گیریم. این خاستگاه محتمل است در معوّذتین یا دیگر آیات مربوط باشد و بازیابی این خاستگاه، می‏تواند تبیین امامان علیهم السلام از آیات استعاذه و مفهوم قرآنی آن را از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام برای ما به ارمغان بیاورد.

نتیجه عملیِ به کارگیری شیوه نو

در این شیوه، باید همه روایات معتبری را که در باره یکی از مفاهیم آیه اظهار نظر کرده‌اند، باید گرد آورد و ذیل آیه قرار داد. این در واقع، گونه‏ای کاربرد شیوه «تفسیر موضوعى ـ روایى» در دل تفسیر ترتیبی آیات است.

در صورت پذیرش این شیوه، پژوهش و تفسیر، با دشواری‏هایی رو به رو مى‏شود و لازم است براى درک یک آیه، همه آنچه را ائمّه علیهم السلام در باره آن آیه و موضوعاتش گفته‏اند، پى گرفت و گرد آورد و نسبت‏هاى میان هر یک از آن روایات را سنجید و