گفتار نهم

آسيب‏هاى احادیث تفسيرى

با نگاهی به گذشته و سیرى گذرا در تفسیرهاى روایى، به سادگى متوجّه وقوع آسیب‏هایى مى‏شویم که گاه برخى مفسّران را تا حدّ یک ناقل ساده روایت، فرو مى‏کشد، چنان که بدون نقد و نظر، هر آنچه را مى‏شنود، باز مى‏گوید و بدون تحلیل و تبیین و بررسى آنچه گِرد آورده، به چینش ساده چند دسته از گزارش‏هاى متفاوت، بسنده مى‏کند و بی ‏توجّه به قوّت و ضعف محتوا یا صحّت و بطلان سند روایات، آنها را در کنار قرآن - که استوارترین سخن هستى است - مى‏نشانَد. چنین مفسّرانى، گاه تا وارد آوردن خدشه بر عصمت قدسى پیامبران پاک الهى نیز پیش مى‏روند. یک مراجعه ساده به تفاسیر اهل سنّت، مانند: طبرى، رازى، ثعلبى و قُرطُبى، و حتّى برخى از تفاسیر شیعى، کافى است تا این آسیب‏ها را در ذیل آیات ناظر به احوال پیامبران بیابیم و ببینیم که چگونه برخى از پیامبران بزرگ الهى مانند داوود، سلیمان و یوسف علیهم السلام به دلیل سهل‏انگارى مفسّر و نپرداختن به آنچه بایسته کار تفسیر روایى است، در معرض اتّهام‏هاى واهى قرار گرفته‏اند.

چشم بستن بر این خطاها، مشکل را افزون مى‏کند و از اعتبار تفسیر روایى مى‏کاهد. اگر ما خود به بررسى این میراث حدیثى نپردازیم و روش‏هاى بهره‏گیرى از آن را استوار و کارآمد نکنیم، ممکن است با هجوم و تردیدافکنى