واهى را رد نموده و فرموده است:
۰.لا تَقولوا لِكُلِّ آیَةٍ هٰذِهِ رَجُلٌ، وَ هٰذِهِ رَجُلٌ إنَّ مِنَ القُرآنِ حَلالاً وَ مِنهُ حَراماً، وَ فیهِ نَبَأُ مَن قَبلَكُم، وَ خَبَرُ ما بَعدَكُم، وَ حُكمُ ما بَینَكُم، فَهٰكَذا هُوَ.۱
۰.در باره هر آیهاى نگویید: «این آیه مربوط به فلان مرد و آن آیه، مربوط به فلان مرد است». بخشى از قرآن، [احکامِ] حلال و بخشى دیگر از آن، [احکامِ] حرام است و در آن، خبر پیشینیان شما و خبر پس از شما و احکام مربوط به شماست. قرآن، این چنین است.
كاركردهاى احادیث تفسيرى
احادیث تفسیرى در گستره وسیعى از قرآن، کاربرد دارند و در تبیین متن و راهنمایى به قرینههاى متّصل و منفصل، نقش مهمّى دارند. آنها همچنین مصداقهاى پیدا و ناپیداى متن را ارائه مىدهند و زمینه جَرْى و تطبیق بر مصداقهای نوپدید را فراهم مىآورند. روایات تفسیرى، بطن آیه را نیز روشن مىکنند و تأویل درست آیات را معلوم مىدارند.
ما ابتدا نمونههایى از کارکردهاى دسته نخست، یعنى روایات ناظر به مفاهیم ظاهرى قرآن را مىآوریم۲ و پس از آن، چند نمونه از روایات ناظر به مصداق و کارکرد جَرْى و تطبیق را به شکل جداگانه ارائه مىدهیم. سپس احادیث تبیین کننده بطن آیات و تأویل را به صورت مستقل، بررسى مىکنیم. طرح کردن جداگانه دو مبحث اخیر به دلیل اهمّیت و فراوانى نسبى آنها در میان روایات تفسیرى است.
۱. تبيين واژگان
پارهاى از روایات تفسیرى، واژهاى را تفسیر و تبیین کردهاند، مانند این که واژه