115
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد اول

سخن خداوند در باره آدم که: ( آدم، پروردگارش را نافرمانى کرد و بیراهه رفت)، خداوند عز و جل آدم را حجّت در زمین خود و خلیفه در شهرهایش قرار داد و او را براى بهشت نیافرید. معصیت آدم علیه السلام در بهشت بود، نه در زمین و عصمت او لازم است که در زمین باشد تا تقدیرهاى امر خدا، انجام شود. از این رو، وقتى او به زمین، فرود آورده شد و حجّت و خلیفه گردید، معصوم گشت، به دلیل سخن خداى عز و جل: ( خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید).

۰.امّا در این سخن خداوند عز و جل که: ( و صاحب ماهى، آن گاه که خشمگین رفت و گمان بُرد که ما بر او توانایى نداریم)، گمان به معناى یقین است؛ یعنى یقین کرد که خداوند، دامنه روزى‏اش را بر او تنگ نمى‏کند. آیا سخن خداى عز و جل را نشنیده‏اى: ( امّا هر گاه او انسان را گرفتار کرد و روزى‏اش را بر او تنگ گرفت...)؟! یعنى روزى‏اش را کم کرد. اگر یونس گمان کرده بود که خدا بر او توان ندارد که کافر شده بود! امّا سخن خداوند در باره یوسف که: ( آن زن (زلیخا) قصد او کرد و او هم قصد وى را)، یعنى زلیخا قصد گناه با او را کرد؛ ولى یوسف تصمیم گرفت که اگر زلیخا به زور و اجبار روى آورد، او را بکُشد؛ چراکه زلیخا به کار (گناه) بزرگى روى آورده بود و خداوند یوسف را، هم از قتل زلیخا و هم از اقدام به فحشا، باز داشت و آن، این سخن خداى عز و جل است: ( این گونه [کردیم] تا بدى و فحشا را از او باز گرداندیم)، یعنى کشتن و زنا را.

۰.امّا داوود علیه السلام، آنان که با شما هستند، در باره او چه مى‏گویند؟».

۰.على بن محمّد بن جَهْم گفت: مى‏گویند که داوود در اتاقش نماز مى‏خواند. ابلیس به صورت پرنده‏اى که زیباتر از آن نبود، آشکار شد. داوود، نمازش را شکست و برخاست تا آن پرنده را بگیرد. پرنده از اتاق، بیرون آمد و به بام رفت. داوود هم دنبال او بالا رفت. پرنده به خانه اوریا بن حَنان پرید. داوود با نگاه خود پرنده را دنبال مى‏کرد که دید زن اوریا، در حال شستشوى خود است. وقتى چشمش به او افتاد، دل‏باخته‏اش شد. اوریا در جنگى شرکت


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد اول
114

یتَزَوَّجَ بِامرَأَةٍ قُتِلَ بَعلُها كانَ دَاوُدُ، فَتَزَوَّجَ بِامرَأَةِ اُورِیا لمّا قُتِلَ، وَ انقَضَت عِدَّتُها مِنهُ، فَذٰلِکَ الَّذى شَقَّ عَلَى النَّاسِ مِن قِبَلِ اُورِیا. وَ أَمّا مُحَمَّدٌ وَ قَولُ اللهِ عز و جل ( وَ تُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللّٰهُ مُبْدِيهِ وَ تَخْشَى النّٰاسَ وَ اللّٰهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشٰاهُ)۱، فَإِنَّ اللهَ عز و جل عَرَّفَ نَبیَّهُ أَسماءَ أَزواجِهِ فى دارِ الدُّنیا وَ أَسمَاءَ أَزواجِهِ فِى دارِ الآخِرَةِ، وَ أَنَّهُنَّ اُمَّهاتُ المُؤمِنِینَ، وَ إحداهُنَّ مَن سُمِّى لَهُ زَینَبُ بِنتُ جَحشٍ وَ هِى یَومَئِذٍ تَحتَ زَیدِ بنِ حارِثَةَ، فَأَخفَى اسمَها فى نَفسِهِ وَ لَم یُبدِهِ؛ لِكَیلا یَقولَ أَحَدٌ مِنَ المُنافِقینَ إِنَّهُ قالَ فِى امرَأَةٍ فى بَیتِ رَجُلٍ إِنَّها إِحدىٰ أَزواجِهِ مِن اُمَّهاتِ المُؤمِنِینَ، وَ خَشِىَ قَولَ المُنافِقینَ، فَقالَ اللَّهُ عز و جل: ( وَ تَخْشَى النّٰاسَ وَ اللّٰهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشٰاهُ)؛ یَعنى فى نَفسِکَ، وَ إنَّ اللَّهَ عز و جل ما تَوَلّىٰ تَزویجَ أَحَدٍ مِن خَلقِهِ إلّا تَزویجَ حَوّاءَ مِن آدَمَ، وَ زَینَبَ مِن رَسولِ اللَّهِ بِقَولِهِ: ( فَلَمّٰا قَضىٰ زَيْدٌ مِنْهٰا وَطَراً زَوَّجْنٰاكَهٰا) الآیةَ، وَ فاطِمَةَ مِن عَلىًّ».۲

۰.[على بن محمّد بن جَهم] گفت:‏ اى پسر پیامبر خدا! آیا شما قائل به عصمت پیامبران هستی؟ فرمود: «آرى». گفت: پس در باره این سخن خداى عز و جل چه مى‏گویى: ( آدم، پروردگارش را نافرمانى کرد و بیراهه رفت) و نیز در باره این سخن خداوند عز و جل: ( و صاحب ماهى، آن گاه که خشمگین رفت و گمان بُرد که ما بر او توانایى نداریم) و در باره این سخن خداوند عز و جل در باره یوسف: ( آن زن (زلیخا) قصد او کرد و او (یوسف) هم قصد وى را) و در باره داوود علیه السلام: ( داوود دانست که ما او را آزمودیم) و در باره این سخن خداوند متعال در باره پیامبرش محمّد صلی الله علیه و آله: ( در حالى که تو در دل پنهان داشتى، آنچه را خدا آشکار کننده آن است)؟

۰.امام رضا علیه السلام فرمود:‏ «اى على! واى بر تو! از خدا بترس و به پیامبران خدا، نسبت فحشا مده و کتاب خدا را به رأى خودت، تأویل مکن، که خداوند عز و جل فرموده است: ( تأویل آن را جز خدا و استواران در علم۳ نمى‏دانند). امّا

1.. احزاب: آیۀ ۳۷.

2.. عیون أخبار الرضا علیه السلام: ج۱ ص۱۹۲ ح۱. براى دیدن نمونه‏اى دیگر، ر. ک: عیون أخبار الرضا علیه السلام: ج۱ ص۲۶۹.

3.. «فى العلم» جزو آیه هست؛ ولى در این نقل نیامده است.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1494
صفحه از 272
پرینت  ارسال به