409
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

حديث‏

۲۷۷.تفسير الطبرى - به نقل از عبد اللَّه -:ايرانيان ، بر روميان، پيروز شدند . مشركان ، دوست داشتند كه ايرانيان بر روميان ، پيروز شوند ؛ امّا مسلمانان ، به پيروزى روميان بر ايرانيان ، علاقه‏مند بودند؛ زيرا روميان ، اهل كتاب بودند و به دين مسلمانان ، نزديك‏تر. چون (الف. لام. ميم! روميان، شكست خوردند) تا (در اندى سال) نازل شد، مشركان گفتند: اى ابو بكر ! اين يار تو مى‏گويد كه روميان ، در اندى سال ديگر بر ايرانيان ، پيروز خواهند شد.
ابو بكر گفت: راست مى‏گويد .
گفتند: حاضرى با هم شرط ببنديم؟
پس بر سرِ چهار ناقه جوان ، با او شرط بستند كه تا هفت سال آينده ، اين پيشگويى ، تحقّق يابد. هفت سال گذشت و خبرى نشد. مشركان ، از اين موضوع ، شادمان شدند و مسلمانان ، ناراحت. اين مسئله را به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله گفتند . ايشان فرمود: «اندى سال، نزد شما ، چند سال است؟».
گفتند: زيرِ ده سال.
فرمود: «برو و از آنان [مشركان‏] بخواه كه دو سال ديگر بر آن بيفزايند» .
چون دو سال گذشت، سواران ، خبر پيروزى روميان بر ايرانيان را آوردند و مسلمانان ، از شنيدن اين خبر ، شادمان شدند. پس خداوند ، فرو فرستاد: (الف. لام. ميم! روميان، شكست خوردند) تا (وعده خداست. خدا، وعده‏اش را خلاف نمى‏كند) .

۲۷۸.دلائل النبوّة ، بيهقى : ابن شهاب گفته است : مشركان ، با مسلمانان - زمانى كه در مكّه بودند - ، بحث مى‏كردند و مى‏گفتند: روميان هم اهل كتاب اند؛ ولى ايرانيان ، آنها را شكست دادند، و شما مى‏گوييد كه با كتابى كه بر پيامبرتان نازل شده، به زودى پيروز خواهيد شد، در حالى كه ما ، شما را شكست خواهيم داد، همچنان كه ايرانيان ، روميان را شكست دادند.
پس خداوند ، اين آيات را فرو فرستاد: (الف. لام. ميم ! روميان ، در نزديك‏ترين سرزمين، شكست خوردند؛ ولى پس از شكستشان، به زودى در اندى سال، پيروز خواهند گرديد) .
ابن شهاب زُهْرى گفت: عبيد اللَّه بن عبد اللَّه بن عتبة بن مسعود ، به من خبر داد كه: چون اين دو آيه نازل شد، ابو بكر ، در باره شكست خوردن ايرانيان ظرف هفت سال آينده ، با برخى مشركان بر سرِ چيزى شرطبندى كرد . در آن زمان ، هنوز شرطبندى حرام نشده بود . پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «چرا چنين كردى [و هفت سال را تعيين نمودى‏] ؟ زيرِ ده سال، اندى است!». پيروزى ايرانيان بر روميان در طى نُه سال بود . سپس خداوند، در زمان حُدَيبيّه، روميان را بر ايرانيان ، پيروزى داد و مسلمانان ، از پيروز شدن اهل كتاب ، خوش‏حال شدند .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
408

الحديث‏

۲۷۷.تفسير الطبري عن عبد اللَّه : كانَت فارِسُ ظاهِرَةً عَلَى الرّومِ ، وكانَ المُشرِكونَ يُحِبّونَ أن تَظهَرَ فارِسُ عَلَى الرّومِ ، وكانَ المُسلِمونَ يُحِبّونَ أن تَظهَرَ الرّومُ عَلى‏ فارِسَ ؛ لِأَنَّهُم أهلُ كِتابٍ و هُم أقرَبُ إلى‏ دينِهِم ، فَلَمّا نَزَلَت : (الم * غُلِبَتِ الرُّومُ ) .. . إلى‏ (فِى بِضْعِ سِنِينَ) قالوا : يا أبا بَكرٍ ، إنَّ صاحِبَكَ يَقولُ : إنَّ الرّومَ تَظهَرُ عَلى‏ فارِسَ في بِضعِ سِنينَ ، قالَ : صَدَقَ ، قالوا : هَل لَكَ أن نُقامِرَكَ؟ فَبايَعوهُ عَلى‏ أربَعَةِ قَلائِصَ إلى‏ سَبعِ سِنينَ .
فَمَضَتِ السَّبعُ ولَم يَكُن شَي‏ءٌ ، فَفَرِحَ المُشرِكونَ بِذلِكَ وشَقَّ عَلَى المُسلِمينَ ، فَذَكروا ذلِكَ لِلنَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله فَقالَ : ما بِضعُ سِنينَ عِندَكُم؟ قالوا دونَ العَشرِ ، قالَ : اِذهَب فَزايِدهُم وَازدَد سَنَتَينِ .
قالَ : فَما مَضَتِ السَّنَتانِ حَتّى‏ جاءَتِ الرُّكبانُ بِظُهورِ الرّومِ عَلى‏ فارِسَ ، فَفَرِحَ المُسلِمونَ بِذلِكَ ، فَأَنزَلَ اللَّهُ : (الم * غُلِبَتِ الرُّومُ ) ... إلى‏ قَولِهِ (وَعْدَ اللَّهِ لَا يُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ) . ۱

۲۷۸.دلائل النبوّة للبيهقي عن ابن شهاب : كانَ المُشرِكونَ يُجادِلونَ المُسلِمينَ و هُم بِمَكَّةَ يَقولونَ : الرّومُ أهلُ كِتابٍ و قَد غَلَبَتهُمُ الفُرسُ ، و أنتُم تَزعُمونَ أنَّكُم سَتَغلِبونَ بِالكِتابِ الَّذي اُنزِلَ عَلى‏ نَبِيِّكُم ، فَسَنَغلِبُكُم كَما غَلَبَت فارِسُ الرّومَ ، فَأَنزَلَ اللَّهُ عزّ وجلّ : (الم * غُلِبَتِ الرُّومُ * فِى أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ فِى بِضْعِ سِنِينَ ) .
قالَ ابنُ شِهابٍ الزُّهرِيُّ : فَأَخبَرَني عُبَيدُ اللَّهِ بنُ عَبدِ اللَّهِ بنِ عُتبَةَ بنِ مَسعودٍ : أنَّهُ لَمّا نَزَلَت هاتانِ الآيَتانِ ، ناحَبَ ۲ أبو بَكرٍ بَعضَ المُشرِكينَ - قَبلَ أن يُحَرَّمَ القِمارُ - عَلى‏ شَي‏ءٍ إن لَم تُغلَب فارِسُ في سَبعِ سِنينَ . فَقالَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله : لِمَ فَعَلتَ ، فَكُلُّ ما دونَ العَشرِ بِضعٌ؟ و كانَ ظُهورُ فارِسَ عَلَى الرّومِ في تِسعِ سِنينَ ، ثُمَّ أظهَرَ اللَّهُ الرّومَ عَلى‏ فارِسَ زَمَنَ الحُدَيبِيَةِ فَفَرِحَ المُسلِمونَ بِظُهورِ أهلِ الكِتابِ. ۳

1.تفسير الطبري : ج ۱۱ الجزء ۲۱ ص ۲۰ ، تفسير ابن كثير : ج ۶ ص ۳۰۵ ، تاريخ دمشق : ج ۱ ص ۳۷۳ ح ۳۷۳ عن البرّاء وكلاهما نحوه .

2.النحب : المراهنة ( تاج العروس : ج ۲ ص ۴۲۰ « نحب » ) .

3.دلائل النبوّة للبيهقي : ج ۲ ص ۳۳۲ ، سنن الترمذي : ج ۵ ص ۳۴۴ ح ۳۱۹۴ ، التاريخ الكبير : ج ۸ ص ۱۳۹ الرقم ۲۴۸۱ وكلاهما عن نيار بن مكرم الأسلمي نحوه ، تاريخ دمشق : ج ۱ ص ۳۷۱ وفيه ذيله «من أخبرني عبيداللَّه . . . » ، مجمع البيان : ج ۸ ص ۴۶۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۷ ص ۱۹۸ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8552
صفحه از 500
پرینت  ارسال به