141
اسلام‌ پژوهی در اسرائیل

عنوان، معنایی افتخارآمیز ارائه دهند.

نویسنده سپس، از پژوهش‌های تئودور نولدکه (۱۸۳۶۱۹۳۰م) در این زمینه یاد می‌کند و بازخوانی دوباره نظر نولدکه و بررسی چند دیدگاه شیعیان امامیه در این مورد را پی می‌گیرد؛ ولی در مرحله نخست، همگام با مسیر تئودور نولدکه، به بررسی لغوی عنوان ابو تراب پرداخته و سپس با بیان شواهدی درباره ناقص و بی‎نتیجه بودن آن، احادیث و گزارش‌هایی تاریخی‎ را درباره کاربرد واژه ابوتراب بررسی کرده است.

به باور کولبرگ، معنای اصلی واژه ابوتراب در میان کلمات و سخنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله مبهم است و شاید برای همیشه در هاله‌ای از ابهام بماند. وی در ادامه بحث خودش، سخنان علامه محمدباقر مجلسی و رجب بن محمد بُرسی (درگذشته ۸۱۳ یا ۸۱۵ ق) را نقل می‎کند و درباره چگونگی تفسیر درست این کلمه از نگاه شیعه امامیه سخن می‎گوید. در پایان این مقاله، می‎گوید واژه ابوتراب علاوه بر متون شیعیان امامیه، در متون فرقه افراطی نصیریه نیز استفاده شده است و به ‎طور مسلم، شهرت این عنوان به لحاظ بهره‌گیری دانشمندان و نویسندگان از این عنوان تحقق یافته است.

«اصطلاح رافضه در استعمالات شیعه امامیه»

اتان کولبرگ در مقاله «اصطلاح رافضه در استعمالات شیعه امامیه»۱ بر این مسئله تأکید دارد که نخستین کاربردهای دانش‌واژه رافضه درباره جریان زید و پس از آن، به عنوان واژه‌ای تحقیرآمیز برای شیعه امامیه بوده است. دلیل این کاربرد تحقیرآمیز را نیز دو جرم شیعه امامیه یاد می‎کند که عبارت‎اند از: رد زید و رد دو خلیفه اول (ابوبکر و عمر بن خطاب). نگارنده پس از این مطلب، با اشاره به شواهدی، به نادرستی ادعای اسرائیل فریدلندر (فریدلاندر)۲ (۱۸۷۶۱۹۲۰م) اشاره می‌کند که

1.. The Term Rafida in Imami Shii Usage (۱۹۷۹).

2.. Israel Friedlander


اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
140

بصائر الدرجات و المحاسن و وجود تعداد بسیاری از احادیث درباره دوازده امام در کتاب الکافی و الخصال، یکی از دگرگونی‎ها یا جعل‎ها در متون شیعه امامیه به شمار می‌رود.

نویسنده مقاله تشویش و ناراحتی از حیرت موجود در میان شیعیان امامیه را -  که در مقدمه کتاب‌های الغیبه از محمد بن ابراهیم نعمانی و کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الاثنی عشر از علی بن محمد خزاز و کمال الدین و اتمام النعمه از شیخ محمد بن علی صدوق به آن اشاره شده است  - نمود عدم استناد این متون به دوره کهن شمرده است. وی بر این عقیده است که نظریه‌پردازان متأخر شیعه امامیه، برای ثابت کردن دوازده امام، چهار مستند: قرآن کریم، احادیث شیعه امامیه، روایات اهل سنت و کتاب‌های مقدس یهودیان و مسیحیان را برشمرده‎اند؛ ولی به نظر او این منابع، قابلیت چنین استناد را ندارند.

به نظر کولبرگ، هرچند آموزه زنده بودن امام زمان(عج) در دوره غیبت صغرا و کبرا، باوری پذیرفته‎شده در میان شیعیان دوازده‎امامی بوده است، ولی اصل این ادعا و باور به دوازده امام، ریشه‌ای باستانی و مربوط به دوره پیش از دین اسلام دارد و روایات اهل سنت و دیگران، از جمله ادله ثابت‌کننده آن نبوده‎اند. به همین سبب، با تلاش دانشمندان شیعه امامیه در دروه غیبت، انتقال از امامیه به اثناعشریه، به شکل جریانی آرام صورت گرفت و موجب همراهی شیعیان با دانشمندان شد.

ابوتراب

اتان کولبرگ در مقاله علمی کوتاهی با عنوان «ابوتراب»۱ بر این عقیده است که جذاب‌ترین و پربحث‌ترین لقب امام علی علیه السلامعنوان ابوتراب بوده است که معنای لغوی آن، تحقیرآمیز است. به همین سبب، شیعیان امامیه تلاش کرده‌اند تا از این

1.. Abu Turab (۱۹۷۸).

  • نام منبع :
    اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1155
صفحه از 334
پرینت  ارسال به