بصائر الدرجات و المحاسن و وجود تعداد بسیاری از احادیث درباره دوازده امام در کتاب الکافی و الخصال، یکی از دگرگونیها یا جعلها در متون شیعه امامیه به شمار میرود.
نویسنده مقاله تشویش و ناراحتی از حیرت موجود در میان شیعیان امامیه را - که در مقدمه کتابهای الغیبه از محمد بن ابراهیم نعمانی و کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الاثنی عشر از علی بن محمد خزاز و کمال الدین و اتمام النعمه از شیخ محمد بن علی صدوق به آن اشاره شده است - نمود عدم استناد این متون به دوره کهن شمرده است. وی بر این عقیده است که نظریهپردازان متأخر شیعه امامیه، برای ثابت کردن دوازده امام، چهار مستند: قرآن کریم، احادیث شیعه امامیه، روایات اهل سنت و کتابهای مقدس یهودیان و مسیحیان را برشمردهاند؛ ولی به نظر او این منابع، قابلیت چنین استناد را ندارند.
به نظر کولبرگ، هرچند آموزه زنده بودن امام زمان(عج) در دوره غیبت صغرا و کبرا، باوری پذیرفتهشده در میان شیعیان دوازدهامامی بوده است، ولی اصل این ادعا و باور به دوازده امام، ریشهای باستانی و مربوط به دوره پیش از دین اسلام دارد و روایات اهل سنت و دیگران، از جمله ادله ثابتکننده آن نبودهاند. به همین سبب، با تلاش دانشمندان شیعه امامیه در دروه غیبت، انتقال از امامیه به اثناعشریه، به شکل جریانی آرام صورت گرفت و موجب همراهی شیعیان با دانشمندان شد.
ابوتراب
اتان کولبرگ در مقاله علمی کوتاهی با عنوان «ابوتراب»۱ بر این عقیده است که جذابترین و پربحثترین لقب امام علی علیه السلامعنوان ابوتراب بوده است که معنای لغوی آن، تحقیرآمیز است. به همین سبب، شیعیان امامیه تلاش کردهاند تا از این