کریم بهشمار آمدهاند. همچنین کولبرگ اختلاف دیدگاه بعضی از دانشمندان متأخر را تحلیل و بررسی کرده و از این راه، عدم وجود وحدت رویه در میان دیدگاههای شیعه امامیه را نشان داده است.
وی ضمن ارائه گزارشی از ادعای تحریف در کتابهای شیعیان، میکوشد تا انگیزه اقدام شیعه برای ادعای تحریف قرآن کریم را انتقامجویی آنان از دستگاه خلافت معرفی کند؛ درحالیکه - چنانکه برخی از صاحبنظران نیز بدان تصریح کردهاند۱ - از این مطلب غافل شده است که این تحلیل، عدم باور واقعی شیعه به تحریف قرآن کریم را اثبات میکند.
وی در این مقاله، مینویسد:
کتابهای متعدد بزرگان شیعه، دلالت بر اعتقاد آنان به تحریف دارد؛ مانند تفسیر علی بن ابراهیم قمی، تفسیر امام عسکری علیه السلام، رساله انواع آیات القرآن، نوشته سعد بن عبداللّه قمی، تفسیر فرات، تفسیر عیاشی، التحریف نوشته ابوجعفر احمد بن مجمد برقی، التنزیل من القرآن والتحریف، نوشته علی بن حسن بن فضال، التنزیل والتحریف نوشته محمد بن حسن صیرفی، التبدیل والتحریف نوشته سیاری، اوائل المقالات شیخ مفید و فصل الخطاب میراز حسین نوری. انگیزه شیعیان برای ادعای تحریف قرآن، تلاش شیعیان جهت تلافی ناراحتیهای ناشی از برکناری علی علیه السلاماز خلافت و ناکامی شیعه در بهدستگیری حکومت بوده است. البته تعدادی از علماء متأخر شیعه نیز به انکار تحریف پرداختهاند، مانند: سیدهبةاللّه شهرستانی، بروجردی و خوئی.۲
درباره گفتههای اتان کولبرگ، چند مطلب درخور ذکر است.