145
اسلام‌ پژوهی در اسرائیل

همچنین در احتمالی دیگر، این احادیث را روایاتی به شمار می‌آورد که به وسیله مسیحیان و یهودیان شهر کوفه -  بدون اینکه در مذهب‌های دیگر راه یابند  - در تفکر شیعه وارد شده‌اند. به همین سبب، دانشمندان شیعه به علت علاقه فراوان به نقل اسرائیلیات و آموزه‌های آنان، این‎گونه احادیث را از همسایه‌های مسیحی و یهودی خود دریافت کردند و رنگ و بوی شیعی به آنها دادند؛ درحالی‎که مانند مذهب اهل سنت درباره درستی یا نادرستی آنها سخت‌گیری و دقت نکردند؛ چراکه اهمیت این دست از احادیث برای شیعه امامیه در اثبات حقانیت این مذهب، بسیار بیشتر از مذهب اهل سنت بود.

«تکوین شیعه»

اتان کولبرگ در مقاله «تکوین شیعه»۱ با تأکید بر لزوم پژوهش درباره شیعه به‎ویژه با التفات به جریان‌های انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی، مطالب خود را در شش قسمت بیان می‌کند. وی در قسمت درآمد این مقاله، ضمن تأکید بر ناکافی بودن مطالعات شیعی، از تأثیرگذاری شیعه -  هرچند با جمعیت محدود  - سخن به میان آورده است. سپس به گروه‌های گوناگون شعیه امامیه در دوره نخستین و اینکه تنها سه گروهِ زیدیه، اسماعیلیه و امامیه اثناعشریه ادامه یافته‌اند، به بررسی ویژگی‌های آنان و پراکندگی‎شان در کشورهای گوناگون جهان اشاره می‎کند و با طرح دیدگاه شیعه امامیه درباره اهل سنت، به اختلاف‎نظر مذهب شیعه امامیه و مذهب زیدیه می‎پردازد.

وی در قسمت دوم مقاله، اصل ولایت را اصلی بنیادین در مذهب شیعه امامیه معرفی کرده است و سپس با ذکر گزارشی درباره جایگاه امام از منظر مذهب شیعه امامیه و اعتباردهی به احادیث در کنار قرآن کریم توسط شیعه امامیه با محوریت ائمه معصوم علیهم السلام، به طرح تمام این موضوعات در زمان امام صادق علیه السلاماشاره می‎کند

1.. The Evolution of the Shia (۱۹۸۳).


اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
144

از جمله مهم‌ترین بخش‌های محتوایی این مقاله، بیان توضیحاتی درباره شرح واژگانی عارف، فقر و غنا، آداب و اخلاق و احوال، مکلَّم و محدَّث است که در میان این موارد، به تحلیل برخی از واژگان که جنبه تعارضی با اندیشه شیعه امامیه دارند (مانند محدث بودن خلیفه دوم، عمر بن ابی‎خطاب) نیز پرداخته است.

نویسنده در تصحیح اثر سلمی، متن رساله را به ۱۶ بخش تقسیم کرده است که بخش‌های اول و دوم، درباره مراحل اولیه عارف و بخش‌های سوم تا ششم، درباره وظیفه‌های مرید و دیگر بخش‌ها، درباره سیر صوفی هستند. وی در پایان این مقاله، گزارش فؤاد سزگین (زاده ۱۹۲۴م) محقق علوم اسلامی و مستشرق ترکی را درباره نسخه‌های خطی این رساله و نسخه مورد اعتمادش نقد کرده است.

برخی نظریات شیعه درباره اوضاع عالم پیش از طوفان نوح‌ علیه السلام

کولبرگ در مقاله «برخی نظریات شیعه درباره اوضاع عالم پیش از طوفان نوح علیه السلام»۱ به صورت گسترده پیشینه شکل‌گیری شیعه و تفکرات آن را بیان کرده و در همین راستا، از احادیث اختصاصی شیعه و احادیث مشترک با اهل سنت درباره پیامبران گذشته به‎ویژه حضرت نوح علیه السلامو پیامبران الهیِ پیش از وی استفاده کرده است.

نگارنده در جایگاه پاسخ به پرسش از زمان و کیفیت وارد شدن این‎گونه احادیث به منابع شیعه، ضمن اعتراف به دشواری این کار و امکان پیدایش این احادیث پیش از نیمه قرن دوم قمری، وجود شواهدی کافی برای پیدایی آن را در اواسط قرن دوم قمری پذیرفته است. اتان کولبرگ با برداشتی ناقص و بدون بررسی نظرها و متن‌های گوناگون، از احادیثی که به شکلی، به نشانه‌های مشابه در آیین‌های پیشین اشاره دارند، احتمال ارائه قرائت شیعی از این احادیث را بر مبنای متن‌های مسیحی و یهودی -  که از قبل، وارد میراث اسلامی شده‎اند  - بیان داشته است. وی

1.. Some Shii Views of the Antediluvian World (۱۹۸۰).

  • نام منبع :
    اسلام‌ پژوهی در اسرائیل
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1242
صفحه از 334
پرینت  ارسال به