301
معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی

طور کامل معرفی کرد. از صندلی صورت ذهنی کاملی در اختیار است. همچنین در این سطح می‏توان از مقولات متضاد مانند صندلی گهواره‏ای و تخت خواب صورت‏های ذهنی داشته باشیم؛ اما نمی‏توان از مبلمان کلی صورت ذهنی داشت».۱

واکنش رفتاری

مقولات سطح پایه مقولاتی هستند که واکنش رفتاری مناسب و مشخصی نسبت به آنها وجود دارد. فرض کنید اگر کسی قصد داشته باشد تا رفتار حیوان خاصی مانند گربه را تقلید کند، دقیقاً می‏داند چه رفتاری را باید انجام دهد؛ اما اگر قصد داشته باشد تا رفتار حیوان را تقلید کند، یافتن اینکه وی چه رفتاری را باید انجام دهد بسیار مشکل خواهد بود؛ زیرا نوع اجرا مشخص نیست. بنابراین در حقیقت مقوله سطح پایه بالاترین سطحی است که انسان‏ها نسبت به آن واکنش، حرکتی مشابه نشان می‏دهند.۲

تشکیل بیشترین اطلاعات در سطح پایه

بسیاری از معارف انسان در سطح مقولات پایه شکل می‏گیرند. برای نمونه اطلاعاتی که انسان‏ها درباره خودرو‏های سواری دارند بسیار وسیع‏تر از اطلاعات آنها درباره وسایل نقلیه است و بخش وسیعی از اطلاعات انسان درباره وسیله نقلیه، همان اطلاعاتی است که درباره خودرو‏های سواری دارد.۳

تمایز به ویژگی‏های اصلی

بر اساس الگویی که در مقوله پایه ارائه کردیم، می‏توان ویژگی دیگری را در تشخیص مقوله پایه به دست آورد و آن ویژگی این است که مقوله پایه مقوله‏ای

1.. قائمی‎نیا، معناشناسی شناختی قرآن، ص۲۸۱.

2.. همان.

3.. همان، ص۲۸۲.


معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی
300

بنابراین در تشکیل مقولات پایه در امور انتزاعی باید ببینیم کدام یک از ویژگی‏هایی که برای مقولات پایه برشمردیم وجود دارد. این ویژگی که در مقولات سطح پایه بیشترین اطلاعات شکل می‏گیرد در امور انتزاعی و فرامادی نیز وجود دارد. برای مثال درباره مقولات حیوان، انسان، بدن، روح، عقل، قلب و نفس بیشترین اطلاعات درباره مقوله انسان وجود دارد. بنابراین سطح پایه را تشکیل می‏دهد. ویژگی واکنش رفتاری مناسب از طرف عامل شناسا نیز در امور انتزاعی و فرامادی قابل انطباق است. از سوی دیگر شکل کلی ذهنی از مقوله انسان نیز وجود دارد. بنابراین در میان این سلسله مقوله‏ای که بیشترین اطلاعات در آن وجود دارد و آن مقوله‏ای که واکنش رفتاری مناسب درباره آن وجود دارد و دارای شکل کلی واضح‏تری نسبت به سایر مقولات این سلسله است، مقوله انسان است. بنابراین پژوهش از این مقوله آغاز می‏شود و به سوی مقولات دیگر گسترش می‏یابد.

ویژگی‏های مقولات سطح پایه

تصویر واضح

«مقولات سطح پایه مقولاتی هستند که تصویر دیداری واضحی از آنها داریم. مقوله سطح پایه بالاترین سطحی است که افراد مقوله در آن سطح شکل‏های مشابه کلی دارند؛ برای مثال می‏توان صندلی را با یک شکل کلی شناخت؛ اما نمی‏توان برای مبلمان یک شکل کلی تعیین کرد.»۱

صورت ذهنی کامل

«مقوله سطح پایه بالاترین سطحی است که می‏توان مقوله را با یک صورت ذهنی، به

1.. قائمی‎نیا، معناشناسی شناختی قرآن، ص۲۸۱.

  • نام منبع :
    معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد رکّعی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1906
صفحه از 369
پرینت  ارسال به