دو ساختار در حوزه شناخت با هم مشترک‏اند؛ بلکه انتخاب یک ساختار نشان از این دارد که از یک پایه (حوزه شناختی)، مفهوم خاصی نماسازی شده است. دو جمله زیر هرکدام به نوعی نماسازی گوینده از یک صحنه را نشان می‏دهند:

- سعید کتاب را خواند.

- کتاب را سعید خواند.

در جمله اول سعید مسیرپیماست و سخن درباره اوست اما در جمله دوم مفعول، مسیرپیما و فاعل، مرزنماست. تقدیم مفعول نشانه مسیرپیمابودن آن است؛ چراکه تکیه و تأکید جمله بر آن قرار گرفته است و متکلم قصد داشته است تا درباره آن مطلبی را انتقال دهد و فاعل در این جمله جایگاه ثانویه را به خود اختصاص داده است. نمونه دیگر در استفاده از مسیرپیما و مرزنما در نمابرداری ساختاری مثال زیر است:

- سعید گلدان را شکست.

- گلدان شکسته شد.

هر دو جمله از یک واقعه خبر می‏دهند، ولی در جمله اول که جمله‏ای معلوم و متعدی است، سعید و گلدان هر دو نما شده‏اند و در جمله بعد که مجهول است، گوینده قصد نما کردن سعید را ندارد. بنابراین رابطه‏ای میان سعید و شکستن برقرار نشده است و این به مفهوم‏سازی گوینده از این حادثه ارتباط دارد. در حقیقت در این تعبیر مراد گوینده انتقال دادن این واقعیت به مخاطب است که گلدان شکسته شده است، اما توجهی به فاعل آن نیست. به طور قطع چشم‏اندازی که جمله دوم به ما نشان می‏دهد با چشم‏اندازی که جمله اول به تصویر می‏کشد، با هم متفاوت‏اند و از وقایعی چون عدم اطلاع یا کم‏اهمیت‏بودن فاعل یا بزرگی اتفاق خبر می‏دهند.

ترکیب موجود «یدالله» هسته و «فوق ایدیهم» وابسته است. بنابراین «یدالله» بر «ایدیهم» غلبه خواهد داشت. بدین‏ترتیب نقطه کانونی «یدالله» است و توجه عبارت بر آن قرار گرفته است. به عبارت دیگر در تعبیر از چنین صحنه‏هایی می‏توان دو گونه عمل کرد: یکی به این صورت که یدالله هسته جمله باشد و ایدیهم وابسته باشد یا ایدیهم هسته قرار گیرد و یدالله وابسته باشد؛ به این‏صورت که گفته شود: «ایدیهم تحت یدالله». چنانچه ایدیهم در جایگاه هسته جمله می‏نشست، در کانون توجه قرار می‏گرفت، ولی خداوند یدالله را هسته قرار داده است تا از طریق این ساختار مفهوم‏سازی‏های زیر را انجام داده باشد.

اولاً وابستگی قدرت‏های غیرخدا را به خود نشان دهد و ثانیاً یدالله را نقطه کانونی جمله قرار دهد و توجه مخاطب را به آن معطوف سازد. قرار گرفتن یدالله در کانون توجه برجسته‏کننده قدرت خداوند به عنوان تنها قدرت اصیل است. بنابراین فهم مفهوم‏سازی‏ها تنها با فهم معانی واژگان حاصل نمی‏شود، بلکه توجه به ساختار جمله و نحوه چینش واژگان از اهمیت بسزایی برخوردار است و نکات معنایی خاصی را ارائه می‏دهد که با دیگر اجزای متن حاصل نمی‏شود. این آیه یکی از کاربردهای تصویرسازی را به تصویر کشید، اما تصویرسازی با همین نکته پایان نمی‏گیرد و دارای ابعاد گوناگون است.

نمابرداری ساختاری در قرآن

برای بیان واقعیت می‏توان از ساختارهای گوناگونی دستور زبانی استفاده کرد، اما چه چیزی سبب می‏شود شخص از یک ساختار مشخص برای بیان خود بهره گیرد؟ چنانچه فرض کنیم فردی در بیان خود از یکی از دو ساختار زیر استفاده کند، نشان می‏دهد که وی در مفهوم‏سازی خود چه نمایی را برگزیده است. تفاوت در ساختار، حوزه شناخت فرد را از واقعیت محدود نمی‏کند و هر