13
معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی

پیش‏گفتار

نخستین بار نیست که مباحث قرآنی با زبان‏شناسی پیوند برقرار می‏کند. در دوره‏های گوناگون، تفاسیر ادبی و مبتنی بر معانی و بیان در مباحث قرآنی وجود داشته‏اند؛ اما ورود مباحث معناشناسی جدید به مطالعات قرآنی را بیشتر باید از زمان نگارش کتاب خدا و انسان در قرآن اثر توشیهیکو ایزوتسو دانست؛ دوره‏ای که در ادامه با دو بعد مختلف ادامه یافت؛ یکی مطالعات تاریخی یا درزمانی و دیگری مطالعات همزمانی. در این سیر به‏کارگیری روش‏های جدید معناشناسی در قرآن به یک جریان تبدیل شد. به‏ویژه در ایران کتاب‏ها، پایان‏نامه‏ها، رساله‏ها و مقالات بسیاری با عناوین معناشناسی در مطالعات قرآنی در دانشگاه‌ها و حوزه‏های علمیه به نگارش درآمدند.

پس از معناشناسی میدان‏های معنایی پژوهشگران با رویکردهای دیگر معناشناسی مانند معناشناسی زایشی، معناشناسی نقش‏گرا، تحلیل گفتمان و سایر مکاتب معناشناسی آشنا شدند و هر کدام به فراخور تخصص خویش به گسترش مطالعات معناشناختی در قرآن کریم مدد رساندند؛ ولی این دست از پژوهش‏های معناشناختی در مطالعات قرآنی غالباً به یک جریان تبدیل نشدند و فقط تک‏نگاری‏هایی در آنها صورت گرفت. همچنین پژوهش‏های جدید بیشتر به جنبه زبانی توجه داشتند تا استخراج جهان‏بینی قرآنی. در چند سال


معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی
12

حضور خود را در عرصه فهم متون دینی اعلام کرده است. کتاب پیش رو تلاش می‌کند تا اصول، مبانی و نظریات این روش معناشناسانه را در عدم تعارض با ضروریات دینی بنمایاند و کارکردهای بدیع آن را در فهم متون دینی به نمایش بگذارد. باید گفت آنچه این کتاب دنبال می‏کند تنها تقلید و ترجمه آثار معناشناسی شناختی در توضیح و تشریح اصول و نظریه‌های معناشناسی نیست، بلکه - اگر چه بسیار محدود - زمینه بومی‌سازی و گسترش نظریه‌های زبان‏شناختی فهم متون را نیز فراهم می‏کند؛ کاری که سالیان متمادی در میان هیاهوی علوم اسلامی از آن غفلت شده است.

این اثر با عنوان «معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی» مرهون تلاش‌های گروه روش‌شناسی و مبانی معرفتی است و به همت دو تن از اعضای هیأت علمی پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم السلام حجج اسلام، آقایان دکتر محمد رکعی و دکتر شعبان نصرتی به تحقیق و نگارش درآمده است، که از همه آن عزیزان قدردانی می‌کنیم.

از رئیس محترم پژوهشگاه قرآن و حدیث، حضرت آیت‌اللّٰه ری‌شهری که بردبارانه و گشاده‌دست همه امکانات لازم را برای این خدمت علمی و معنوی فراهم ساخته‌اند و نیز قائم مقام محترم پژوهشگاه جناب حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر رضا برنجکار و مدیران و همکاران ارجمندشان که بیشترین سهم را در این میان برعهده داشته‌‌اند و از معاون محترم پژوهشکده کلام اهل‌بیت علیهم السلام جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید حسن طالقانی قدردانی و سپاسگزاری می‌کنم و توفیقات بیشتر ایشان را خواستارم.

همه توفیقات را تنها به لطف حضرت حق‌تعالی می‌دانیم و بر این نعمت، سر سپاس و ستایش بر آستان جلال او می‌ساییم و سایه عنایت مولایمان حضرت ولی عصر؟عج؟ را بزرگ‌ترین سرمایه برای به انجام رساندن رسالت بزرگ پاسداری از معارف مکتب وحی می‌شماریم.

محمدتقی سبحانی

رئیس پژوهشکده کلام اهل‌بیت علیهم السلام

  • نام منبع :
    معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد رکّعی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1798
صفحه از 369
پرینت  ارسال به