می‏کنند تا ابتدا از استعاره‏های زبانی به استعاره‏های مفهومی دست یابند و از طریق برقراری رابطه میان دو حوزه چگونگی پردازش اطلاعات در ذهن را بیابند و از این طریق به نحوه تفکر متکلم راه یابند. بدین‏ترتیب استعاره نه‏تنها کارکرد زیبایی‏شناختی نخواهد داشت، که کارکرد اولیه آن نیز زبانی نخواهد بود و در حقیقت راهی است که انسان به طور ناخودآگاه برای فهم ناشناخته‏ها از طریق شناخته‏ها از آن بهره می‏برد.

باید تأکید کنیم که این نیز در تاریخ معناشناسی سنتی چندان بی‏سابقه نبوده است. می‏توان ادعا کرد «تشبیه معقول به محسوس» که در سابقه معناشناسی اسلامی وجود داشته، بیان دیگری از استعاره مفهومی است.

استعاره‏های مرده و زنده

برخی از زبان‏شناسان استعاره را به دو دسته استعاره‏های زنده و مرده تقسیم کرده‏اند. مراد آنان از استعاره‏های زنده استعاره‏های جدیدی هستند که هنوز کاربرد عام نیافته‏اند و برای بسیاری از مردم آشنا نیستند؛ در عوض استعاره‏های مرده به استعاره‏هایی گفته می‏شود که قبلاً تشبیه و استعاره آنها رخ داده، در میان مردم عمومیت یافته‏اند؛ اما با توجه به ماهیت مفهومی و ذهنی استعاره، معناشناسان شناختی به چنین تفکیکی اعتقاد ندارند. به دلیل اینکه از دیدگاه آنان استعاره صرفاً امری زبانی نیست تا آن را در زبان زنده یا مرده بدانیم، بلکه نه‎تنها انسان از طریق اصطلاحات استعاری سخن می‏گوید، بلکه با این اصطلاحات تفکر می‏کند و عبارت‏های زبانی که از ماهیت استعاری برخوردارند در حقیقت منعکس‏کننده تداعی‏های مفهومی و انطباق‏های ذهنی‏اند.

استعاره مفهومی و تشبیه معقولات به محسوسات

در علوم بلاغی بر اساس دو رکن تشبیه یعنی مشبه و مشبه به، تشبیه را به چهار

استعاره‏های زبانی را شکل می‏دهیم:

- مناظره جنگ است.

- استنباط ساختمان است.

- زمان طلاست.

- مطالعه غذاست.

این شکل‏های استعاره در ذهن انسان وجود دارند و مایه ایجاد استعاره‏های زبانی می‏شوند. ما در تعامل گفتاری یا نوشتاری خود با دیگران ممکن است از همین استعاره‏های مفهومی استفاده کنیم و آن را در قالب‏های زبانی منعکس سازیم. برای مثال درباره استعاره اول «مناظره جنگ است» ما عبارت‏هایی را در زبان به شکل‏های مختلفی می‏آوریم که به چند نمونه آن اشاره می‏کنیم:

او در بحث شکست خورد.

او در مناظره شیوه تهاجمی دارد.

استدلال‏های او را از بین برد.

او شجاعانه در برابر مغالطات دفاع کرد.

مغالطه‏های بی منطق، مناظره را به شکست کشاند.

در برابر هر یک از استعاره‏های مفهومی موارد متعددی از استعاره زبانی وجود دارد و این یکی از اساسی‏ترین وجوه تمایز میان استعاره‏های مفهومی و استعاره‏های بلاغی است. البته یادآوری این نکته نیز ضروری است که استواری استعاره‏های زبانی بر استعاره‏های مفهومی در معناشناسی معاصر هرگز به این معنا نیست که دانشمندان علم معانی و بیان ریشه داشتن استعاره‏های زبانی بر استعاره‏های مفهومی را نفی می‏کنند، بلکه تفاوت این دو دسته در آن است که تمرکز دانشمندان دانش بلاغت بر استعاره زبانی و ارائه تحلیل از این استعاره‏هاست، ولی معناشناسان معاصر در تحلیل معانی عبارات تلاش