مجموعه واژه‏هایی که از علم در این مراحل به دست می‏آید شامل علم، اطلاع، اشراف، احاطه، تمییز، تشخیص، معرفت، ذکر، فقه و مانند آنهاست. این مجموعه از طریق مطالعه همه متن به دست می‏آید ؛ یعنی در متنی مانند قرآن باید همه آن مطالعه و یک قالب به دست آید.

کشف پیش‏نمونه

از اساسی‏ترین مراحل مقوله‏بندی در مطالعات موضوعی، کشف پیش‏نمونه «نمونه اولیه یا نمونه اعلی» است. در انتخاب پیش‏نمونه نباید انگاره‏های برون‏متنی معناشناس در انتخاب وی دخیل باشد. گاهی متن‏پژوه به جای اینکه پیش‏نمونه را از خود متن کشف کند، در یک فضای بیرون از متن پیش‏نمونه‏ای انتخاب کرده و به سراغ متن می‏رود. برای اینکه مطلب روشن شود، از مثال بعد فرابدنی انسان کمک می‏گیریم. مطالعه بعد فرابدنی انسان به عنوان بخش مهمی از انسان‏شناسی نیاز به انتخاب پیش‏نمونه دارد. این پیش‏نمونه ممکن است پیش از ورود به قرآن و مطالعه آن انجام شود؛ یعنی معناشناس بر اساس اطلاعات خود پیش‏نمونه‏ای را انتخاب کند که ممکن است با پیش‌نمونه قرآنی مطابقت داشته باشد و ممکن است چنین نباشد. اگر کسی مطالعات فلسفی داشته باشد، به احتمال قوی نفس یا روح را به عنوان پیش‎نمونه این بعد انتخاب می‏کند و اگر کسی با متون عرفانی قرین شده باشد، قلب را به عنوان پیش‏نمونه انتخاب خواهد کرد؛ اما این انتخاب در حقیقت تخطی از قواعد معناشناختی است. قواعد معناشناختی، معناشناس را ملزم می‏کند که پیش‏نمونه را از خود متن انتخاب کند. معناشناسان ملاک‏هایی را در تشخیص پیش‏نمونه در متن ارائه داده‏اند که عبارت‌‌اند از: نخستین معنایی که مورد تصدیق قرار گرفته است؛ تفوق در شبکه معنایی؛ روابط با معانی دیگر حروف؛ سهولت پیش‏بینی

کرد، بعد معرفت‏شناسی انسان است که از میان مسائل گوناگون دانش معرفت‏‏شناسی می‏توان قلمرو منابع معرفت یا درجات معرفت و یا موانع آن را به عنوان قلمرو مطالعاتی انتخاب کرد. هر یک از این قلمروها ارتباطاتی تشکیل می‏دهند که قلمرو و ارتباطات آن یک قالب خواهد بود.

گاه در انتخاب قلمرو، واژه‏ای از یک قلمرو را انتخاب می‏کنیم و با نمایه‏زنی و بررسی ارتباطات آن در متن، قلمروهای مربوط به آن واژه را نظیر کارکردها و ویژگی‏ها را کشف می‏کنیم و بر اساس همان، تحقیق را پیش می‏بریم. برای نمونه واژه «نفس» ۲۹۸ تکرار در قرآن دارد. در این صورت دو قلمرو در پیش انسان قرار می‏گیرد: یکی قلمرویی است که بر اساس شخصیت اصلی انسان حاصل می‏شود و دیگری قلمرو تمام هویت انسان شامل بدن و فرابدن را دربرمی‏گیرد.

جمع آوری واژگان

همان‏گونه که در مقوله‏بندی پدیده‏های خارجی لازم است انسان نوعی زیست علمی با پدیده‏هایی داشته باشد که قصد مقوله‏بندی آنها را دارد، درباره واژه‏ها نیز لازم است انسان این رابطه را برقرار کند. مراحل زیست علمی با واژه‏ها از طریق بارش فکری عمومی یا تخصصی، بهره‏گیری از نگاشته‏ها، ارتباط با کتب لغت و مطالعه متن به صورت کلی امکان‏پذیر می‏گردد. چنانچه مقوله‏بندی از امور تخصصی صورت گیرد، لازم است بارش فکری در امور فکری باشد و اگر مقوله‏بندی در امور عمومی است بارش فکری در امور عمومی خواهد بود. برای مثال در نمونه علم چنانچه مقوله‏بندی در سطح عموم مردم صورت می‏گیرد بارش فکری در سطح عمومی خواهد بود؛ اما چنانچه مقوله‏بندی علم در سطح تخصصی صورت بگیرد باید جامعه متخصصان مورد توجه قرار بگیرد.