69
میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی

حسین بن سعید نسبت می‏دهد. نسخه‏ای قدیمی از این کتاب نزد سیّد ابن طاووس بوده که اجازه نقل آن را در ماه صفر سال ۴۳۹ ق، یافته است. این کتاب که نجاشی و شیخ طوسی از آن یاد نکرده‏اند، شامل روایاتی در فضایل امیر المؤمنین علیه السلام و انتقاداتی تند به دیگر خلفاست.۱ با توجّه به محتوای کتاب، احتمال دارد این کتاب همان کتاب مناقب و مثالب حسین بن سعید باشد.

در حال حاضر از مجموع کتاب‏های حسین بن سعید، تنها دو کتاب «الزهد» و «المؤمن» به چاپ رسیده است. در عین حال، ردّ پای احادیث سایر کتاب‏های او را می‏توان در جوامع روایی شیعه جستجو کرد؛ چرا که بسیاری از اصول و کتاب‏های اصحاب ائمّه علیهم السلام، به سبب راهیابی به جوامع روایی و کتب اربعه به ما رسیده‏اند.

جایگاه علمی آثار

حسین بن سعید و برادرش در میان فقها و محدّثان شیعه قرن سوم هجری، از مقام علمی والا و ارزنده‏ای دارند. ابن ندیم، فهرست‏نگار مشهور، از این دو برادر به عنوان دو تن از نگارندگان شیعی یاد می‏کند و می‏گوید:

دانش این دو برادر در زمان خود، از هر دانشمند دیگری در فقه، آثار، مناقب و سایر علوم شیعه وسیع‏تر بوده است.۲

نجاشی نیز کتاب‏های این دو برادر را نیکو و مورد اعتماد دانسته است.۳ او در شرح حال محمّد بن اورمه به نگاه مثبت ابن ولید به آثار حسین بن سعید اشاره کرده است.۴

1.. ر.ک: اليقين: ص ۳۱۰ - ۳۰۷ و ۱۰۸ - ۱۰۷.

2.. فهرست ابن النديم: ص ۲۷۷.

3.. «كتب ابني سعيد كتب حسنة معمولٌ عليها» (رجال النجاشی: ص ۵۸ ش ۱۳۶).

4.. او از ابن ولید چنین نقل کرده است: «از آن جا که وی (محمّد بن اورمه) متّهم به غلو است، هر آنچه از کتاب‏های او در آثار حسین بن سعید و غیر او نیز یافت شود، قابل قبول و مورد اعتماد است و می‏توان بر اساس آن فتوا داد و هر آنچه خود به نقل آن منفرد است و تنها او روایت نموده، عمل بدان جایز نیست و نمی‏توان بر آن اعتماد کرد» (رجال النجاشی: ص ۳۲۹ ش ۸۹۱).


میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی
68

بنی امیّه پرداخته‏اند.

۲۶. كتاب الملاحم: کتاب‏های ملاحم در بردارنده روایاتی از پیامبر صلی الله علیه و اله و ائمّه علیهم السلام است که به پیش‏گویی حوادث و بخشی از نشانه‏های قیامت اشاره دارند. در عین حال، این عنوان بیشتر به روایات مربوط به حوادث دوره قبل از ظهور و علائم آن اختصاص دارد.

۲۷. كتاب الردّ على الغاليّة. بنا بر نقل نجاشی، عنوان این کتاب، كتاب الردّ على الغلاة است. از حسین بن سعید، روایات گوناگونی در معرّفی برخی از سران جریان غلو و ردّ افکار غالیانه در منابع موجود است.۱

د - ادعیه و زیارات

۲۸. كتاب المزار: نجاشی آن را «الزیارات» می‏خواند. در این کتاب به آداب زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و اله و ائمّه علیهم السلام و منزلت قبور ایشان و مکان‏های زیارتی و نیز ثواب زیارت آنها پرداخته شده است. همچنین به اخبار وارد شده در باره زیارت امام حسین علیه السلام به صورت ویژه پرداخته شده است. ابن قولویه در کتاب کامل الزیارات، بیش از سی روایت از حسین بن سعید نقل نموده است.

۲۹. كتاب الدعاء: به بیان فضیلت دعا و روایاتی در بیان اهمّیت دعا، تشویق به دعا کردن، آداب دعا و مواردی از این دست می‏پردازد. از حسین بن سعید، دعاهای متعدّدی از ائمّه‏ علیهم السلام نقل شده که برای نمونه می‏توان به دعا هنگام صبح و عصر، دعا هنگام خواب و بیداری، دعا برای رزق و برخی دعاهای دیگر اشاره نمود.۲

ه‍ - تفسیر

۳۰. كتاب التفسير. نجاشی از آن با عنوان «تفسير القرآن» یاد می‏کند.

علاوه بر این سی کتاب، سیّد ابن طاووس در الیقین، کتاب دیگری با نام البهار را به

1.. برای نمونه، ر.ک: اختیار معرفة الرجال: ج ۲ ص۵۷۸ و ۵۹۲ - ۵۹۳ و ج ۱ ص ۳۳۶، بصائر الدرجات: ص ۲۵۶ و ۲۶۱ و ۵۵۶.

2.. ر.ک: الکافی: ج ۲ کتاب الدعاء.

  • نام منبع :
    میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی
    سایر پدیدآورندگان :
    صدیقه سادات میردامادی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1026
صفحه از 336
پرینت  ارسال به