67
میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی

عنوان مطرح می‏شود، بیان آداب ظاهری در انتخاب منزل است.۱

۲۱. كتاب المؤمن. نجاشی آن را كتاب حقوق المؤمنين و فضلهم نامیده است. مضمون این کتاب، بیشتر شوق‏مدارانه است و به منظور تقویت ایمان فردی و تحکیم روابط اجتماعی مؤمنان و تشریح وظایف آنان در برابر یکدیگر نوشته شده است.

۲۲. كتاب الزهد: این کتاب از نوع اندرزنامه است و به عناوینی چون: فضیلت سکوت و ترک دنیا، حسن خلق، مدارا و غضب، نیکی به پدر و مادر و اعضای خانواده، چگونگی رفتار با زیردستان، حقیقت دنیا و طالبان آن، تواضع و تکبّر، توبه و استغفار، گریه از ترس خدا و اوصاف بهشت و جهنّم پرداخته است.

ج - اعتقادی

۲۳. كتاب البشارات: نجاشی در میان آثار حسین بن سعید، از کتابی با این عنوان، یاد نکرده است. در این گونه کتاب‏ها، روایاتی در باره منزلت تشیّع و جایگاه شیعیان در نزد خداوند و پاداش‏های الهیِ ایشان، بیان می‏شود و با بیان این مطالب به آنها بشارت داده می‏شود. از جمله کتاب‏هایی که با این موضوع نگاشته شده و اکنون موجود است، کتاب بشارة المصطفی لشیعة المرتضی علیهما السلام است که عماد الدین طبری (م۵۵۳ق) نوشته است.

۲۴. كتاب المناقب: مناقب (جمع منقبت) به معنای اوصاف حمیده، خصال نیک و سجایای پسندیده است. مناقب‏نویسی، از سبک‏های اختصاصی شیعیان است که از قرن دوم به بعد در میان آنان شایع شده و تنها به مدایح و اوصاف پسندیده اهل بیت علیهم السلام می‏پردازد.

۲۵. كتاب المثالب: مثالب (جمع مثلبة) به معنای عیب‏ها، زبونی‏ها و کاستی‏هاست. این سبک نگارش در مقابل مناقب‏نویسی است و به بیان عیب‏ها و زبونی‏های افراد فرومایه‏ای می‏پردازد که به گزاف صاحب مقام و اعتبار شده‏اند. غالب مثالب‏نویسان شیعه، به بیان بدی‏های خلفا و دشمنان ائمّه علیهم السلام و در نگاهی عام به مثالب

1.. شیخ کلینی در الکافی (ج ۶ ص ۴۳۸) بحثی را با عنوان «کتاب الزّی و المروّة و التجمّل» آورده که در آن روایات حسین بن سعید هم آمده‏اند.


میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی
66

کتاب‏ها بر اساس گزارش شیخ طوسی،۱ به شرح زیر است که به تفاوت گزارش نجاشی۲ از این کتاب‏ها نیز اشاره می‏شود:

الف - عناوین فقهی

۱. كتاب الوضوء. ۲. كتاب الصلاة.

۳. كتاب الزكاة. ۴. كتاب الصوم.

۵. كتاب الحجّ.

۶. كتاب النكاح و الطلاق. نجاشی از این دو موضوع، در قالب دو کتاب مستقل نام می‏برد.

۷. كتاب الوصايا. ۸. كتاب الفرائض.

۹. كتاب التجارات. نجاشی، کتاب تجارات و اجارات را به عنوان یک کتاب واحد ذکر می‏کند.

۱۰. كتاب الإجارات. ۱۱. كتاب الشهادات.

۱۲. كتاب الايمان و النذور و الكفّارات. نجاشی نیز به كتاب ايمان و نذور اشاره کرده؛ امّا نامی از کتاب کفّارات به میان نمی‏آورد.

۱۳. كتاب الحدود و الديات. نجاشی این دو موضوع را نیز در قالب دو کتاب مستقل بیان می‏کند. ۱۴. كتاب الأشربة.

۱۵. كتاب المكاسب. ۱۶. كتاب التقيّة.

۱۷. كتاب الخمس. ۱۸. كتاب الصيد و الذبائح.

۱۹. كتاب العتق و التدبير. نجاشی واژه «المكاتبة» را نیز به نام این کتاب افزوده است.

ب - اخلاق و آداب

۲۰. كتاب المروّة و التجمّل. نجاشی تنها كتاب المروّة را ذکر کرده است. این کتاب به موضوعاتی چون: آداب پوشش، نظافت ظاهر، استفاده‏ از بوی خوش، مسواک زدن، کوتاه کردن ناخن و سایر آداب ظاهری، اختصاص دارد. از جمله موضوعاتی که در این

1.. ر.ک: الفهرست: ص ۱۱۲ ش ۲۳۰.

2.. ر.ک: رجال النجاشی: ص ۵۸ ش ۱۳۶.

  • نام منبع :
    میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی
    سایر پدیدآورندگان :
    صدیقه سادات میردامادی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1073
صفحه از 336
پرینت  ارسال به