دين خداست». در این هنگام، ابو بصیر پرسید: «جزء دين خدا؟». امام علیه السلام فرمود:

۰.إي وَ اللّٰهِ مِن دينِ اللّٰهِ، لَقَد قالَ يوسُفُ: (أَيَّتُهَا الْعيرُ إِنَّكُمْ لَسارِقُونَ)^۱، و اللّٰهِ ما كانوا سَرَقوا شَيئاً.^۲

آرى به خدا، جزء دين خداست، چنان که يوسف گفته است: (اى كاروانيان! قطعاً شما دزد هستيد) در حالی که به خدا سوگند چیزی سرقت نکرده بودند.

با این که در این آیه، سخنی از تقیّه به میان نیامده است، امام، این مسئله اعتقادی را از آیه استنباط نموده و با این بیان، پرده از ابهام موجود در کلام یوسف علیه السلام که برادران خود را دزد خطاب نمود، بر می‏دارد.

در روایت دیگری نقل می‏کند که امام باقر علیه السلام از ابو بصیر پرسید: «آیا اهل عراق رجعت را انکار می‏کنند؟». ابوبصیر گفت: «آری». امام علیه السلام فرمود:

۰.أما يقَرؤونَ القُرآنَ: (وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً)^۳ الآيَةَ؟!^۴

مگر این آیه از قرآن را نخوانده‏اند: (و آن روز كه از هر امّتى، گروهى را محشور مى‏گردانيم)؟!

امام در این روایت، اعتقاد به رجعت را مطرح نموده و سپس به عنوان دلیل، به قرآن متمسّک می‏شود و نظریّه رجعت را از قرآن استنباط می‏نماید و نشان می‏دهد مراد از حشر در این آیه، حشر دنیوی است نه اخروی. بسيارى از بزرگان نیز اين آيه را به مسئله رجعت و بازگشت گروهى از بدكاران و نيكوكاران به همين دنيا در آستانه رستاخيز مربوط مى‏دانند؛ چرا كه اگر به خود رستاخيز و قيامت اشاره باشد، تعبير به (مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً) صحيح نخواهد بود؛ زيرا در قيامت، همه محشور مى‏شوند، چنان كه خداوند می‏فرماید: (وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً)^۵.^۶

استناد می‏کند. گاهی نیز سؤالی از معصوم پرسیده می‏شود و امام علیه السلام در پاسخ آن، به آیات قرآن استدلال می‏کند. همچنین گاهی بدون هیچ پرسشی، ابتدائاً به بیان حکمی پرداخته و سپس برای استناد به آیات قرآن، از عبارت‏هایی همچون «دليلنا عليه قوله تعالى» و یا «لأنّ اللّٰهتعالى يقول» استفاده می‏کند. بیش از ۳۰ مورد از این گونه، در احادیث تفسیری حسین بن سعید آمده است.^۱ او از امام صادق علیه السلام نقل می‏کند:

۰.العُمرَةُ واجِبَةٌ عَلَى الخَلقِ بِمَنزِلَةِ الحَجِّ مَنِ استَطاعَ؛ لِأَنَّ اللّٰهِ تَعالىٰ يَقولُ: (وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلّٰهِ).^۲

عمره گزاردن، همچون حج بر افرادی که مستطیع باشند، واجب است و دلیل آن، این سخن خدای متعال است که می‏فرماید: (و حجّ و عمره را براى خداوند، تمام [و كامل] به جا آوريد).

همچنین از امام صادق علیه السلام نقل می‏کند که فرمود:

۰.لَو أنَّ رَجُلاً أوصىٰ إلىٰ أن أضَعَ مالَهُ في يَهودِيٍّ أو نَصرانِيٍّ لَوَضَعتُ فيهِم؛ إنَّ اللّٰهَ يَقولُ: (فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ)^۳ الآيَةَ.^۴

اگر شخصی وصیّت نمود مالش برای یهودی یا نصرانی صرف شود، باید در همان مورد وصیّت صرف گردد. خداوند می‏فرماید: (و آنان كه پس از شنيدن وصيّت آن را دگرگون سازند، گناهش به گردن همان كسانى است كه آن را دگرگون مى‏سازند. بى‏گمان، خداوند، شنوايى داناست).

در برخی روایات، مستند برخی مسائل اعتقادی، آیه‏ای از آیات قرآن دانسته شده است. در چنین روایاتی، نخست، امام علیه السلام مسئله‏ای را مطرح می‏سازد و سپس مستند قرآنی آن را بیان می‏نماید. حسین بن سعید نقل می‏کند امام صادق علیه السلام فرمود: «تقيّه، جزء