گذر زمان، بسیاری از این آثار دستخوش ناملایمات قرار گرفته و برخی به کلّی فراموش گردیدهاند. با این وجود، جای شکرگزاری است که آثار این منابع، در میراث روایی، قابل پیگیری و بازیابیاند. گام برداشتن در جهت احیای این آثار و یافتن قطعاتِ بر جای مانده از این متون، در آشنایی با نگرش مفسّران در قرنهای نخست، بسیار سودمند و در آگاهی یافتن از سیر تاریخی نگارشهای تفسیر قرآن مؤثّر است.
از این رو، تلاشهایی برای بازیابی تفاسیر روایی بر اساس منابع موجود، انجام شده که گاه خود ائمّه علیهم السلام و گاه شاگردان و اصحاب ایشان محور آنها بودهاند. تفاسیری چون تفسیر ابو حمزه ثمالی، تفسیر ابان بن تغلب، تفسیر حسن بصری و تفسیر جابر بن یزید جعفی، از آثاری هستند که با محوریت اصحاب ائمّه شکل گرفتهاند.
یکی از افرادی که در قرن سوم هجری به تألیفات نیکو شهره بوده، فقیه برجسته و محدّث سرشناس، جناب حسین بن سعید اهوازی است. او که آگاه به نقش سنّت در فهم قرآن بود، با همکاری برادرش، حسن بن سعید، کتابی در تفسیر قرآن نگاشت که محتوای آن را روایات تفسیری اهل بیت علیهم السلام تشکیل میداد. اگر چه این کتاب از منابع اصیل تفسیری به شمار میآید، ولی متأسّفانه اصل آن بر جای نمانده و تنها نقلهایی از آن در منابع روایی شیعه موجود است.
در اثر حاضر، تلاش بر این است که آثار این تفسیر در مجامع روایی، به مدد قرائن موجود در کتابهای فهرست و رجال، ردیابی شوند تا به مجموعهای ارزشمند از آموزههای تفسیری اهل بیت علیهم السلام نگارش یافته در قرن سوم، دست یابیم. تلاش حاضر، از جمله پژوهشهای مربوط به منبعشناسی تفاسیر اثری با هدف اصلیِ بازیابی و احیای کتاب تفسیر حسین بن سعید اهوازی است. گرچه، افزون بر گزارش روایات تفسیری، تبیین مراحل بازیابی و بررسی محتوای روایات از نظر گونه روایی را نیز در بر دارد. در فصل نخست این مجموعه، به تحلیل شخصیت و بررسی جغرافیای زندگی مؤلّف و در پایان نیز به تحلیل محتوای اثر و مقایسه آموزههای آن با آرای موجود در برخی تفاسیر مهمّ شیعه پرداخته شده است.
