دو. روایات موجود در آثار بر جای مانده از حسین بن سعید
منبع بخش دیگری از روایات تفسیری حسین بن سعید، دو کتاب از او با نامهای الزهد و المؤمن است که تنها آثار بر جای مانده از کتب ثلاثین او به شمار میآیند. این دو کتاب، در بر دارنده ۴۴ روایت تفسیری در موضوعات اخلاقی هستند که بر اساس محتوا و گونه روایی، میتوان آنها را روایت تفسیری به شمار آورد. از این تعداد، تنها شش مورد در سایر منابع روایی نقل شدهاند و ۳۸ روایت به این دو کتاب اختصاص دارند.
با توجّه به معلوم بودن جایگاه این روایات در کتب ثلاثین حسین بن سعید، در انتساب آنها به کتاب التفسیر تردید وجود دارد؛ زیرا اصل اوّلیه آن است که مؤلّف، هر روایت را در کتاب مناسب خود ذکر کند و از تکرار در سایر کتابها بپرهیزد. در عین حال، این احتمال وجود دارد که یک روایت، به دلیل مناسبت، در آثار مختلف یک مؤلّف تکرار گردد. چنان که مقایسه روایات کتاب الزهد و کتاب المؤمن، نشان میدهد در مواردی این مسئله رخ داده است.۱ از سویی، برخی روایات این دو کتاب، در برخی منابع تفسیری شیعه نقل شدهاند که این مسئله نشان دهنده مناسبت چنین روایاتی با کتاب تفسیر حسین بن سعید است. برای نمونه، طبرسی در مجمع البیان، در ذیل آیه ۶۰ سوره الرحمان، به روایت شماره ۷۸ کتاب الزهد اشاره نموده و نوشته است:
۰.و روى العيّاشی بإسناده عن الحسين بن سعيد، عن عثمان بن عيسى، عن علی بن سالم قال: سمعت أبا عبد الله علیه السلام يقول:....۲
