جامع‏نگاری، به صورتی مدوّن دانست. با این که در آن سالیان، کتاب‏هایی از این دست تصنیف شده بود و راویانی چون صفوان بن یحیی با نگارش سی کتاب در سی موضوع را می‏توان پیش‏گام در جامع‏نگاری به معنای ثلاثین‏نویسی دانست، ولی اشتهار این نوع جامع‏نگاری به نام حسین بن سعید بوده و در دوره او ثلاثین‏نگاری پخته‏تر شد. این امر سبب گردید تا کتاب‏های دیگران به کتب ثلاثین او تشبیه شوند.

عنوان "ثلاثین"، رفته رفته برای کلّیه کتاب‏های جامع حدیثیِ نگارش‏یافته با همین سبک، عَلَم گردید. امتیاز ویژه و جایگاه تاریخی کتب ثلاثین حسین بن سعید سبب شد تا نمونه و الگویی در جامع‏نگاری برای نویسندگان و محدّثان قرار گیرد، چنان که در کتاب‏های رجالی در وصف بسیاری از نویسندگانی که سی کتاب در سی موضوع نگاشته‏اند، آمده است: «فلان شخص دارای سی کتاب مانند کتاب‏های حسین بن سعید است. برای نمونه، شیخ طوسی در مورد صفوان بن یحیی - که از اساتید حسین بن سعید است - می‏گوید:

وله كتب كثيرة مثل كتب الحسين بن سعيد.^۱

این مطلب، بیانگر امتیاز ویژه و موقعیت خاصّ کتب ثلاثین حسین بن سعید در میان سایر آثار است، به طوری که کتاب‏های دیگران، با تألیفات او سنجیده و مقایسه شده‏اند. برخی از افراد دیگری که از این روش برای نگارش بهره برده‏اند و شیخ طوسی ایشان را با وصف «له كتب مثل كتب الحسين بن سعيد» توصیف کرده است، عبارت‏اند از: علی بن مهزيار اهوازی، محمّد بن سنان، محمّد بن أورمة، محمّد بن حسن صفّار قمی، محمّد بن علی صيرفی، موسى بن قاسم بن معاوية بن وهب بجلی و يونس بن عبد الرحمان.^۲

بنا بر این، حسین بن سعید و برادرش، از پیش‏گامان اندیشه جامع‏نگاری حدیث، با ترتیب موضوعی خاص هستند که اثر آنها به کتب ثلاثین شهرت یافته است. نام این

با وجود شهرت این آثار به نام حسین بن سعید، در کلام برخی کتاب‏شناسان و رجالیان، نام دو برادر در کنار هم ذکر شده و کتب ثلاثین به هر دو نسبت داده شده است. ابو العبّاس نجاشی^۱ در شرح حال حسن بن سعيد اهوازی، به مشارکت او با برادرش حسین در نگارش کتب ثلاثین اشاره و تصریح می‏کند که این سی کتاب به نام حسین، شهرت بیشتری دارد. در عین حال، این کتاب‏ها را به هر دو برادر نسبت می‏دهد و می‏نویسد: «كتب ابنَی سعيد كتب حسنة معمول عليها».^۲ ابو عمرو کشّی نیز به تناسب در بخش‏هایی از کتاب رجال خویش، از حسن و حسین فرزندان سعید اهوازی یاد می‏کند.^۳ وی در معرّفی این دو برادر می‏نویسد:

حسن و حسین، فرزندان سعید بن حمّاد، از موالی علی بن الحسین علیهم السلام بوده... و کتاب‏های بسیاری تصنیف کرده‏اند.^۴

قرینه دیگر بر اشتراک دو برادر در تصنیف کتب ثلاثین، عبارت ابن نوح در بیان طریق احمد بن محمّد بن عیسی به کتاب‏های حسین بن سعید است:

امّا طریق مورد اعتماد اصحاب و طریقی که بر آن تکیه می‏شود، آن است که احمد بن محمّد بن عیسی از آن دو (حسن و حسین) روایت کرده است.^۵

بنا بر این، تألیف این آثار را باید حاصل مشارکت هر دو برادر دانست.

تلاش این دو برادر برای گردآوری سی عنوان کتاب را می‏توان گامی در جهت