زیستنامه و تحلیل شخصیت
فقیه برجسته و محدّث سرشناس، حسین بن سعید بن حمّاد بن مهران اهوازی، دانشمند پرآوازه شیعه در قرن سوم هجری است. او در شهر کوفه بین سالهای ۱۸۵ تا ۲۰۰ هجری۱ دیده به جهان گشود و گرچه اصالتاً کوفی است، به اهوازی شهرت دارد. او فردی ثقه و مورد اعتماد است که عالمان شیعه بر جلالت قدر و منزلت او اعتراف دارند.۲
پدرش، سعید بن حمّاد، از اصحاب امام رضا علیه السلام، فردی ناشناخته است که اطّلاع دقیقی از وی در دست نیست.۳ او با لقب «دندان» نیز شناخته شده است.۴ واژه «دندان» در لغت به معنای صوت و کلام نامفهوم است.۵ زمانی که از کسی نغمهای شنیده شود که از آن چیزی فهمیده نمیشود، «دندنة» گفته میشود.۶ علّت شهرت پدر حسین بن سعید به این لقب، چندان روشن نیست و تنها احتمالاتی در باره آن بیان شده است.۷
در کتابهای رجالی، به نام جدّ او، در ذیل شرح حال حسن و حسین بن سعید اشاره
1.. بر اساس روش طبقاتنگاری آیة اللّٰهبروجردی، حسین بن سعید از افراد طبقۀ هفتم شمرده میشود که تولّدشان در حدود سالهای ۱۸۵ تا ۲۰۰ هجری است (ر.ک: إطالة علی الرجال و الحديث: ص ۳۰).
2.. ر.ک: الفهرست: ص ۱۱۲ ش۲۳۰، رجال الطوسی: ص ۳۵۵ ش ۵۲۵۷، خلاصة الأقوال: ص ۱۱۴، رجال ابن داوود: ص ۸۰ ش ۴۷۹. نیز، ر.ک: اختيار معرفة الرجال: ج ۲ ص ۷۹۶ ش ۹۷۹.
3.. ر. ک: رجال الطوسی: ص ۳۵۸ ش ۵۳۰۷، خلاصة الأقوال: ص ۳۵۳.
4.. ر. ک: اختیار معرفة الرجال: ج ۲ ص ۸۲۷ ش ۱۰۴۱.
5.. «الدندنة: الصوت و الكلام الذی لا يفهم، و كذلك الدندان مثل الدندنة» (لسان العرب: ج ۱۳ ص ۱۶۰).
6.. «و الدندنة (بالفتح): أن تسمع من الرجل نغمة و لا تفهم ما يقول» (الصحاح: ج ۵ ص ۲۱۱۴).
7.. ر.ک: تهذیب المقال فی تنقیح کتاب رجال النجاشی: ج ۳ ص ۲۵۶، کتاب الزهد: ص ۲۴ (مقدّمة تحقیق).