در نگاه وحیانی اعتقاداتی که می‏تواند انگیزش کافی برای اقدام به مسئولیت‏های اجتماعی را تأمین کند، عبارت‏اند از:

۱. معادباوری

اصل معاد بعد از اصل توحید بزرگ‎ترین اصل حاکم بر رفتارهای آدمی در جامعه اسلامی است. از نگاه یک باورمند به معاد، رفتارهای آدمی تا آخرین لحظه عمر دنیوی ثبت و ضبط می‏گردد و در دنیایی دیگر مورد محاسبهٔ دقیق قرار خواهد گرفت؛ بنابراین هر گونه دشواری که در راه انجام مسئولیت‏پذیری اجتماعی متحمل شود، پاداش خواهد داشت؛ چنان‎که هر غفلتی در انجام واجبات اجتماعی صورت گیرد بازخواست خواهد داشت. بنابراین چنین اعتقادی دو نوع تأثیر ایجابی دارد: تأثیر تشویقی (بشارتی) به انجام مسئولیت‏های اجتماعی و تأثیر هشداری (انذاری) نسبت به ترک مسئولیت‏پذیری.

به نظر می‏رسد معادباوری محکم‏ترین عامل انگیزشی در تحقق، دوام و جهت‏دهی مسئولیت‏پذیری اجتماعی است و حتی ایمان به مبدأ بدون ایمان به معاد، ضمانت اجرای فراگیری نخواهد داشت؛ چون وقتی کسی تمامی فرصت لذت‏جویی‏اش منحصر در همین دنیا باشد، چرا ایثار کند؟ چرا منافع خود را بر جامعه و منافع جمعی ترجیح ندهد؟ چرا با هر وسیله‏ای به دنبال منفعت خود نباشد؟

چنین شخصی دیگرخواهی را تاجایی می‏پسندد که منافع شخصی او را تأمین کند و مثلاً حس محبوب بودن یا حس شهرت‏طلبی‏اش را ارضا نماید، یا حداکثر تا جایی دیگرخواهی را مد نظر قرار می‏دهد که منافع فردی او خدشه‏دار نگردد.

دنیاطلبی و خودخواهی - ولو با نابودی دیگران و له شدن دیگر اقشار جامعهٔ محلی یا جامعه جهانی - برای معادناباوران امری عادی است؛ چراکه تمام آمال آنها در همین دنیا خلاصه می‏شود و دلیلی منطقی و عقلانی برای ترجیح دیگران نمی‏بینند.

اما این حرص بی‏انتهای نهفته در خودخواهی در کشاکش محدودیت‎های دنیا، آنان را سرگشته و حیران می‏کند و ناخواسته گرفتار آن چیزی می‏شوند که تمام عمر از آن فرار

لائِمٍ؛^۱ ای کسانی که ایمان آورده‏اید، هر کس از شما از دین خود برگردد، به‎زودی خدا گروهی [دیگر] را می‏آورد که آنان را دوست می‏دارد و آنان [نیز] او را دوست دارند. [اینان] با مؤمنان، فروتن، [و] در برابر کافران سرسخت و نیرومندند. در راه خدا جهاد می‏کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی‏ترسند).

حب دوسویه‏ای که میان خداوند و مؤمنان وجود دارد، آنان را آمادهٔ یکی از دشوارترین مسئولیت‏های اجتماعی یعنی جهاد در راه خدا می‏گرداند و تأثیر هر عامل بیرونی دلسردکننده‏ای بر آنان را خنثا می‏گرداند؛ چراکه محبتِ مبتنی بر ایمان، انگیزهٔ لازم برای تحمل سختی‏های مسیر بندگی خداوند را تأمین می‏کند.

گفتنی است خدادوستیِ کسانی که آگاهی تفصیلی به اوامر الهی در زمینهٔ مسئولیت‏های اجتماعی ندارند، به‎تنهایی منشأ اثر نخواهد شد؛ بنابراین خدادوستی به شرط علم به مسئولیت‏های اجتماعیِ مورد خواست یا تأکید الهی، سبب بروز مسئولیت‏پذیری اجتماعی می‏گردد. البته خدادوستی در افراد فاقد چنین آگاهی تفصیلی نیز اثر انگیزشی خود را در پاسخ‎گویی به نداهای فطری دیگرخواهانه می‏گذارد و در عمل مشاهده می‏شود چنین افرادی نسبت با خداناباوران اهتمام بیشتری به انجام مسئولیت‏های اجتماعی دارند؛ چراکه آنان نیز به‎اجمال می‏دانند انجام این امور مورد رضایت خداوند خواهد بود؛ گرچه جوانب مختلف مسئولیت‏های اجتماعی الهی را نمی‏شناسند.

ب - اعتقادات

اعتقادات، خود عناصری درونی تلقی می‏شوند؛ گرچه ممکن است منشأ پیدایش آنها عوامل بیرونی باشد. این عناصر دورنی از سنخ آگاهی هستند؛ البته آگاهی‏هایی که شخص افزون بر پذیرفتن آنها عمیقاً باورشان دارد و گویی آنها را به جان خود گره زده است.

اعتقادات با لوازمی که در پی دارند، منشأ آثار خارجی می‏شوند و عملکرد افراد به همان اندازه که تحت تأثیر گرایش‏هایشان است، از عقاید و باورهایشان متأثر است.